Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.PODATKIISYSTEMPODATKOWYWDOROBKUEKONOMII
26
kiedy,wjakiejwysokościiwwynikujakichpodjętychprzezniegoczyn-
nościmazapłacićpodatek.Zasadadogodnościpodatkupodnosiistot-
nyspołeczniedylemat–terminuzapłatynależnościpodatkowej.Adam
Smithzdefiniowałkluczowy,uniwersalnyekonomicznie-społecznydyle-
matwładzy–narzucaszpodatek(potrzebujeszpieniędzy),tozastanów
się,czybieżąceregulacjegwarantująterminowązapłatętegopodatku
(pieniądzepobierzesz).Obecnienapodstawiefinansówprzedsiębiorstw
orazgospodarstwdomowychmożnaodwoływaćsiędotakczęstostoso-
wanychterminów,jakzachowaniepłynnościistabilnościfinansowej,tak
abypodatnik,regulujączobowiązaniepodatkowe,niepogarszałswojej
sytuacjimaterialnej.Kolejnazasadadotyczącataniościopodatkowania
koncentrowałasięwokółkwestiimaksymalizacjifunkcjifiskalnejprzez
ograniczeniekosztówadministracyjnychzwiązanychzpoborem–pa-
trzącnaobecnysystempodatkowyiwyzwaniazgodnościpodatkowej,
wydajesię,żeAdamSmithtrafnieprzewidywałkonsekwencjezwiązane
zkosztamipoborupoobustronach–zarównoinstytucjipaństwa,jakisa-
mychpodatników.Reasumując,dobrysystempodatkowywedługAdama
Smithapopierwsze,gwarantujepowszechneiproporcjonalneopodat-
kowanie,dostosowanedouzyskiwanychprzezpodatnikówdochodów
(zasadarównościuwzględniającazdolnośćpłatnicząpodatnika).Podrugie,
terminyiwysokośćzobowiązaniapodatkowegosąprecyzyjniesformuło-
wanewregulacjachprawnych(zasadapewności).Potrzecie,podatnikma
zagwarantowanynajdogodniejszysposób,miejsceiterminzapłatywyma-
ganejnależnościpodatkowej(zasadadogodności).Poczwarte,istotnajest
minimalizacjakosztówpoborupodatkuzarównopostroniepaństwa,jak
ipodatnika(zasadataniościopodatkowania).
AdolfWagner
26
dopostulowanejprzezliberalizmpolitykifiskalnejdo-
dałkolejnefunkcje:ekonomiczną,sprawiedliwościitechnicznegoza-
rządzaniapodatkami.Tymsamymuwzględniłoddziaływaniepodatków
wznacznieszerszymzakresienagospodarkęispołeczeństwo.Zasadafi-
skalnaopierałasięnawydajności,elastycznościistałościwgwaranto-
waniuodpowiedniowysokichnależnościpodatkowychniezbędnychdo
finansowaniabieżącychpotrzebpaństwa.Wysokośćwpływówpodlega
naturalnymwahaniomwobeczmianwprzedmiocieopodatkowania,faz
cyklukoniunkturalnegowgospodarce,ewolucjispołecznejicywilizacyjnej.
26A.G.H.Wagner(1967).ThreeExtractsonPublicFinance,[w:]R.A.Musgrave,A.T.Peacock
(red.),ClassicsintheTheoryofPublicFinance,Macmillan,London.
