Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nieformąjużstrofiki,aletreściąorazdoboremsłówróżniąsięodrengatzw.ha-
ikai.Właściwiepełnanazwabrzmiałahaikai-no-renga(Hżartobliwerenga”),zczasem
samwyrazhaikai(Hżart”)począłznaczyćtosamo,couprzedniocałapełnanazwa.
WIDOWISKATEATRALNE.Jakopełnowartościowezjawiskoliterackiepojawiasięwtejże
epoceteatr,którywpoprzednichokresachistniałtylkowstaniezalążkowym.Zele-
mentówobrzędowych,sztuczek,muzykiitańcapowstałynajpierwpantomimy,te
zaśpołączonezpieśniąidialogiemdałyzczasemrodzajwidowiska,wktórymakto-
rzynaśladowaliwyobrażanychbohaterów.Tematyczerpanozlegendsintoistycznych
ibuddyjskichlubzapożyczanozteatruchińskiego.Widowiskatakienazywanopier-
wotniesaru-gaku(Hmałpiągrą”),costanowialuzjędonaśladowczychumiejętności
małp,wedługinnychterminwywodzisięetymologiczniezezniekształconegowyra-
zupochodzeniachińskiegosangaku(Hdowolnagra”).Niecopóźniejpowstałtermin
sarugaku-nonō(Humiejętnośćmałpiejgry”);jegoskrótnō(Humiejętność”)jestpo-
wszechnieprzyjętyjakonazwadramatujapońskiegowywodzącegosięzsarugaku.
WXIVw.umiejętnośćurządzaniasarugakubyłajużwysoceceniona,istniałzawód
aktoraidramaturga,aniektórzymożnowładcyokazywaliwielepomocyteatrowi.
Nōjestrodzajemjednoaktowejsztuki,wktórejcharakterystycznamuzyka,taniec,
hieratyczneruchyigestyaktorów,ubioryimaskitworząharmonijnącałośćześpiew-
nąrecytacjąidialogiem.Istniejąspecjalnescenariuszedosztuknō,zawierającetekst
słowny,ispecjalneznakiwskazującenasposóbodtwarzaniatekstu.Treśćscenariusza
musibyćznanawidzomwspółczesnym,gdyżtekstniejestjużbezpośredniozrozu-
miały.JużwXIIIw.poczętospisywaćscenariusze,choćniebyłytojeszczewtedypeł-
nowartościowedramaty.Większośćzachowanychscenariuszynō,ajestichponad
1700,powstałamiędzy1350a1550rokiem;około240tychnōwystawiasiędodnia
dzisiejszego.Teatrnōmimoswychpierwiastkówludowychstałsięulubionym
teatremsamurajówidodziśwrodzinachpochodzeniasamurajskiegoutrzymujesię
tradycjauczeniasięscenariuszyorazodgrywaniaamatorskichprzedstawieńnō.
Oboknō,wokresieprymatuliteraturysamurajskiej,powstająkrótkiesztukiko-
miczne,tzw.kyōgen(Hswawolnedialogi”,Hfarsy”,Hkrotochwile”).Początkowogra-
nojejakointerludiaoddzielająceprzedstawieniapoważnychnō.Niekiedyosoby
zdramatunōbrałytakżeudziałwakcjikrotochwili,awięcinterludiummiałoswe
ubocznepowiązaniazdramatem.Najczęściejjednakkyōgenmiałyakcjęniezależną,
atypykomedioweczęstosięwróżnychfarsachpowtarzały.Tekstykyōgensąlicz-
ne,aokoło300cieszysięniesłabnącympowodzeniemjeszczeponaszeczasy.
Kyōgen–wprzeciwieństwiedonō,którebardzoszybkozamieniłysięwklasyczne,
33
