Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JakubKloc-Konkołowicz
28
obiektustanawiającejsiebiesamowiedzyzmysłowejuznanytuzostajenie
jedenzprzedmiotówmaterialnych,leczpochodzącezzewnątrzpojęciejej
własnejwolności.Jakpamiętamy,skonfrontowanazowym„kognitywnym”
obiektemsamowiedzarozpoznajegojakoofertęinnejwolnejsamowiedzy,
którejdomyślasięwroliautora„zaoferowanego”wtensposóbpojęcia.
DlategoteżFichteujmujeowopojęciejako„wezwanie”innejsamowiedzy,
byta,doktórejwezwanietojestskierowane,wpierwszymakcieswojej
wolnościdokonałasamoograniczenia–zewzględunawolnośćinnejsamo-
wiedzy.Wzajemnewezwaniedosamoograniczeniastanowi,winterpretacji
Siemka,poszukiwanyprzezFichtego„impulszakłócający”(Anstoß),który
powstrzymujepoczątkowonieograniczonąaktywnośćJaipozwalamusię
ustanowićjakoempirycznemupodmiotowi.Amożeraczejjakocałemuzbio-
rowiuznającychsięnawzajemzaracjonalneiwzywającychsięnawzajem
doposzanowaniawłasnejwolnościpodmiotów.Stąd,jakpowiadaFichte,
„pojęcieindywidualnościjestpojęciemimplikującymwzajemność”24,ajeśli
już„majązaistniećludzie,musiichbyćwielu”25.Fichtedokonujetuzatem
transcendentalnejdedukcjiintersubiektywności:innepodmiotyniesą
przygodniespotykanymiwprzestrzeniempiriiistotami,leczichobecność
okazujesiękoniecznymwarunkiemustanowieniaracjonalnejpodmiotowości:
AtolijużwGrundlagedesNaturrechtswowymwyzwaniurozpoznanezostaje
najwyraźniejwezwaniedowolności(AufforderungzurFreiheit),któredobiegaze
stronyjakiegośinnegopodmiotu.„Nie-Ja”okazujesięjużźródłowoinnym
Ja.Tymwięc,costanowiwłaściwysposóbbyciaidziałaniatranscendentalnej
podmiotowości,okazujesiępluralizmindywidualnychpodmiotówosobowych,
połączonychrelacjamiwzajemnegookreślaniasię(„wzajemnegooddziaływania
podługpojęć”).[...]WkonsekwencjiFichteański„systemwolności”należyrozumieć
takżejakopierwszątranscendentalniefilozoficznąteorięintersubiektywności26.
Formułująckoncepcjękoniecznegopluralizmurozumnychpodmio-
tów,wykraczaFichtewsposóbzdecydowanypozaKanta,uktórego–już
wformułachimperatywukategorycznego–odniesieniedoinnychistot
24J.G.Fichte,GrundlagedesNaturrechtsnachPrinzipienderWissenschaftslehre,s.47.
25Tamże,s.39.
26Wtymtomie,s.160.
