Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JakubKloc-Konkołowicz
Zapleczemtejradykalnejkrytykiniejestjednakideapowrotudoprzednowo-
czesnego,niezapośredniczonego,opartegonasileiautoryteciestanu.Owa
krytykazakładaraczej,żenowoczesnośćniejestjeszczedośćnowoczesna,
arozumdośćrozumny;jużtutajzatem,aniedopieronakartachDialektyki
oświeceniaHorkheimeraiAdorna,pojawiasiępostulatrefleksjinadsamąreflek-
sją,nadjejpułapkamiipatologiami.Wizjarozumupojednanegozinstynk-
temtonietylkobłyskotliwaFichteańskaantycypacjaznaczniepóźniejszych
koncepcji;totakżekontynuacjaKantowskiejinterpretacjiRousseau,októrym
królewieckifilozofmówiłwjednejznieopublikowanychzażyciarefleksji:
24
WłaściwyzamiarRousseau:poprzezsztukędoprowadzićczłowiekadotego,by
mógłonpojednaćwszystkiezaletykulturyzewszystkimizaletamistanunatury.
(Rousseauniechce,byczłowiekpowróciłdostanunatury,leczbynańspo-
glądał:pojednanieprzeciwieństw)18.
TaknaszkicowanaświeckaeschatologiarozumustanowiwFichteańskim
wykładzie„epok”ludzkościcośwrodzajukantowskiejideiregulatywnej:jest
horyzontemspełnionejiniewymuszonejrozumności,doktórejpowinniśmy
zmierzać.Tymczasemjednak,jakjużpowiedziano,żyjemywepocereflek-
sji,którawciążzmagasięznaturąispontanicznością;ówmiędzy-czasjest
wistociecałąznanąnamprzestrzeniąnowoczesnejhistoriiikultury.Ito
właśniewtej–jedynienamznanejidostępnej–epoceobowiązujeSiem-
kowskiwglądonieuchronnymlosienowoczesnegopodmiotu,którymusi
zmagaćsięzwłasnąnaturalnością,wznoszącgmachprawa,instytucjiikul-
turyurzeczywistniającychjegowłasnąwolność.Ówmiędzy-czastozatem
dlaSiemkawspólnainam,współczesnym,iFichtemuepokastopniowego
urzeczywistnianiasięracjonalności.
Jużnawczesnymetapieswojejfilozoficznejdrogi,wrozprawiehabilita-
cyjnejopublikowanejpodtytułemIdeatranscendentalizmuuFichtego
18I.Kant,AusgewählteReflexionenausdemNachlass,w:tegoż,SchriftenzurGeschichts-
philosophie,hrsg.vonM.Riedel,Reclam,Stuttgart1992,s.233.
