Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JakubKloc-Konkołowicz
aleraczejstarasięzrozumiećizrekonstruowaćwarunkimożliwościwyłonie-
niasięcałegoobszaruwiedzy,zjejpodziałemnapoznającąpodmio-
towośćipoznawanąprzedmiotowość.Innąimplikacjąjestzdementowanie
rozpowszechnionejdezinterpretacjifilozofiiFichtegojakokoncepcjimono-
logicznegoizabsolutyzowanegopodmiotu.Zarównopoznającaiaktywna
podmiotowość,jakteżcałośćprzedmiotowości–zarównowjejroliobiektu
poznania,jakiwjejrolisubstratudziałania–mająbowiemzostaćzrekon-
struowanewramachfilozofiitranscendentalnej,takjakjąpojmujeFichte.
DlategoteżniezwykletrafniepiszeSiemek,że
26
Fichteańskie„Ja”jestbowiemfigurąmyślowąocharakterzenawskrośtranscen-
dentalnym.Nieoznaczaonobynajmniejświadomościczysamowiedzywsensie
empirycznego(psychologicznego)podmiotu.Oznaczanatomiast–niezawsze
dosyćadekwatnie–ruchźródłowej,jeszczeprzedświadomejaktywności,która
wytwarzasamopolemożliwychsensówikonstytuujehoryzontichpoznawczej
zrozumiałości.Aktywnośćta,ponieważpoprzedzawszelkąświadomośćizawsze
jużtkwiujejpodstaw,dlasamejświadomościjestniejakozistotyswejnie-
uchwytna.Toonabowiemdopiero„wytwarza”świadomość,itozawszewraz
zjejtaklubinaczejokreślonymprzedmiotem21.
Poziomepistemologiczny,jakofundamentalnaperspektywaFichte-
ańskiejTeoriiWiedzy,poprzedzazatemdopierowyłonieniesięowego
podmiotu,któryzdaniemkrytykówFichtegomiałbyjakobybyćwjego
filozofii„zabsolutyzowany”.MaracjęSiemek,zwracającuwagę,żesam
Fichtepoprzezwybór„niezawszedosyćadekwatnych”określeńniejako
samzapraszadotegorodzajudezinterpretacji.Iwłaśniedlatego,dodajmy,
winterpretacjijegokategorii„pierwotnej,nieskończonejaktywnościJa”
akcentpołożyćnależynietylenapodmiotowość,ilewłaśnienaaktywność.
FilozofiaFichtegojestbowiemraczejfilozofiąaktywnychustanowień,nie
zaśfilozofiązabsolutyzowanejpodmiotowości.Otrafnościtejinterpretacji
świadczytakżefakt,żewswoichpismachzobszarufilozofiipraktycznej
(zwłaszczawpismachzzakresuteoriietycznej)mówiczęstoFichteo„Ja”
jakozaledwiewehikuledziałania,wktórymtodziałaniupodmiotpowinien
21Wtymtomie,s.213.
