Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Etymologia,znaczenieizasięgnazwyEuropa
19
aleniemogligozdobyć”
9
.WgreckiejczęścihistorycznejMacedonii,wprowincjiKilkis,
istniejedodziśmiejscowośćEvropos.KolejnamiejscowośćonazwieEuroposznajdowała
sięwprowincjiAlmopiaiwspominanajestprzezPtolemeuszaiPliniuszaStarszego.
WepoceAleksandraWielkiegoobserwujemyprocesnadawanianazwyEuroposaż
kilkunowozakładanymmiastomwAzjiMniejszej.TakAleksander,jakipojegośmierci
jegodowódcy,diadochowie,założylinaterenieAzjiMniejszejkilkamiastoidentycznej
nazwie:Europos.Nazwamusiałamiećładunektożsamościterytorialnej,skorotraktowaliją
jakoprzydatnąwpodkreślaniuswegopochodzenia.Macedonia(awszerszymznaczeniu
opanowanaprzezAleksandraGrecja)siłąrzeczyreprezentowałanaterenieAzjikontynent
europejski.StądbudowamiastonazwieEuroposbyłazapewneświadomąkonfrontacją
kraju,zjakiegopochodzili,zcywilizacjąazjatycką.Takąfunkcjępełniłzpewnościąprzy-
padekmiastaDura-EuroposnadrzekąEufrat,położonegowSyriiprzygranicyzIrakiem,
któregopozostałościodkryłw1932r.amerykańskiarcheologClarkHopkins
10
.Miastoto,
początkowobędącetylkofortecą,założyłjedenzdiadochówAleksandra,gdyjużpojego
śmierciwykroiłzpodbitegoterytoriumwłasnekrólestwo,nadktórympanowałjako
SeleukosI,zwanyZwycięzcą-Nikatorem.Nikatorpochodziłzmacedońskiegomiasta
EuroposizpewnościąznałmitosynuMakedona,Europosie.Niebudzizatemspecjalnego
zdziwienia,żepostanowiłupamiętnićalbomiejsceswegourodzenia,albocząstkęmito-
logicznejtradycjiswegokraju,albojednoidrugiewnazwiezałożonegoprzezsiebiemiasta.
DodałdoniejtylkorzeczownikDura-forteca,twierdza.
ŚwiadomośćodmiennościAzjiodkontynentueuropejskiegoistniaładługoprzed
podbojamiAleksandra.WcześniejHerodotuważałterytoriumtrojańskiezaAzjęiprzeciw-
stawiałjeEuropie.GdypiszeoporwaniuHeleny,TrojanokreślabezwahaniajakoAzjatów:
DHellenowiewwysokimstopniuzawinili,onibowiemwprzódwyprawilisięnaAzjęniż
AzjacinaEuropę”
11
.Podziałtenpotwierdza,piszącoprzekonaniachPersów:DPersowie
bowiemAzjęizamieszkującejąludybarbarzyńskieuważajązaswoje,Europęzaśiżywioł
helleńskizacośodrębnego”
12
.Mamytuzatemwyraźnerozdzielenietego,coeuropejskie,
itego,coazjatyckie.RównieżzałożycielDura-Europos,wznoszącfortecę-miastoinadając
jejmacedońskąnazwę,świadomieczynie,zderzałodrębnekulturyprzezwyrazisteokreś-
leniejednejznichnaterytoriumdrugiej.Iniepoprzestałnajednejmiejscowości!Nadał
identycznąnazwęEuroposstarodawnemumiastuperskiemu,dotegomomentuznanemu
jakoRhages(dziśReywgranicachwielkiegoTeheranu).MiastonazwieEuroposnaterenie
BliskiegoWschodubyłozresztąwięcej,conajmniejczterylubpięć.Olokalizacjidwuznich
niewielewiadomopozaepizodycznymiwzmiankami,stądbyćmożechodziotęsamąmiej-
scowość.NapewnonazwęEuropos,łac.Europus,przejściowonosiłowokresiehelleni-
styczymstarożytnemiastoKarkemisznazachodnimbrzeguEufratu,któregowykopaliska
przedzielonesądziśgranicąSyriizTurcją.
9
Tukidydes,Wojnapeloponeska,tłum.K.Kumaniecki,Warszawa1988,ks.II,100-102,s.148;zob.też:Europos,
w:PaulysRealencyklopädiederclassischenAltertumwissenschaft,t.VI,2,Hrsg.G.Wissowaelal.,Stuttgart1909,szp.1309.
10
C.Hopkins,TheDiscoveryofDura-Europos,NewHaven1979;M.I.Rostovtzeff,Dura-EuroposandItsArt,
Oxford1938.
11
12
Herodot,Dzieje,ks.I,Klio,s.20.
Ibid.
