Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
MichałJarnecki
(BSG-BSH),zrodzonawlatach1903-1904.Skupiłagronodziałaczygłównieoin-
teligencko-szlacheckimrodowodzie,zbraćmiAntonemorazIwanemŁuckiewi-
czaminaczele.Wkierownictwieznalazłasięteżgrupawcześniejwspomnianych
działaczy,jakCiotka-A.PaszkiewczczyIwanouski.Partiąkierowaliinteligenci
wywodzącysięzchłopstwaidrobnejszlachty,zaśorganprasowy,wspomniana
nNaszaNiwa”
,adresowanybyłdonajliczniejszychnabiałoruskichziemiachchło-
pów14.ŚrodowiskamiejskiedlaBSGpozostawałytrudniejszymterenemzracjiich
wieloetniczności,przewagiŻydów,RosjanczyPolaków,czylinarodówjużbardziej
uformowanych.Ponadtointeresymieszczaństwa,inteligencjiczyrobotnikównie-
konieczniemusiałypokrywaćsięzwłościańskimi.
Pewnąrolęodgrywaławciążkwestiawyznaniowazewzględunazwiązekzpo-
lityką,choćitutajdalekobyłoodjednoznaczności.Jeślinawetbiałoruskatożsa-
mośćprzyjmowałasiębardziejwkatolickiejspołeczności,toprzecieżprawosławni
nieodrzucalijejgremialnie.Chrześcijanieprawosławniwchodzilinawetwkrąg
przywódczytegoruchu.Szybciejrusyfikowałasięlokalnainteligencja,ponieważ
byłatołatwiejszaścieżkazawodowegoawansu,alewieśwswejmasiepozostawała
białoruska.Nieznaczytowcale,żechłopibylizupełnieimpregnowaninanaro-
dowetrendy,aletutajprocesprzebudzeniaetnicznegonapotykałwiększeopory.
Wtymśrodowiskuwiększewsparcieznalazłaopcjanzapadnoruska”
,zrodzona
wpołowieXIXstuleciawkręguksiędzaiwykładowcyhistoriiwMohylewie,Iwana
Hryhorowicza.Jejgłosicielemiprzywódcąwnastępnejgeneracjibyłm.in.ks.Mi-
chałKojałowicz,wywodzącysięzKuźnicyBiałostockiej.Uważałon,żeBiałorusini
sąjednąztrzechgałęzietnograficznychtworzącychntrójjedyny”naródrosyjski,
wjegointerpretacjizłożonyzWielkorusinów,BiałorusinówiMałorusinów.Kon-
cepcja,czyjeśliniewręczideologia,zachodniorusizmuzaswojejądromiałaswo-
istydogmatowspólnymdziedzictwieprawosławnymtychtrzechnacji,aostrzem
skierowanaprzeciwkolatynizacjiipolonizacjiruskiejkultury.Istotneznaczenie
miałtutajfakt,niekonieczniezgodnywstuprocentachzpunktemwidzeniaMo-
skwy,żeodróżnianowniejBiałorusinówodRosjan15.
KolejnympunktemzwrotnymdlarozwojuideinarodowejnaBiałorusista-
łasięrewolucja1905-1907,któraniewątpliwieuaktywniłamasychłopskie,wy-
rywałjezletarguorazpokazała,żewładzapodnaciskiemmożesięcofnąćinie
jestwszechmocna,jaksiędotądwydawało.Towtedywłaśniezaczęłaukazywaćsię
14Z.Szybieka,HistoriaBiałorusi…,s.160;O.Łatyszonek,Białoruskieformacjewojskowe,Bia-
łystok1995,s.27-28.
15D.Michaluk,BiałoruskaRepublikaLudowa1918-1920.Upodstawbiałoruskiejpaństwowości,
Toruń2010,s.41,44-45;O.Łatyszonek,Krajowośći,,zapadno-rusizm”.Tutejszośćzideologizowa-
na…;równieżWywiadM.Bołtrykazprof.E.Mironowiczem,PowstanieahistoriaBiałorusi,nPrze-
glądPrawosławny”
,Nr3(333),marzec2013,stronainternetowa:http://przegladprawoslawny.pl/
articles.php?id_n=3059&id=8/,[dostęp:15.04.2020].
AdamMickiewiczUniversityPress©2021
