Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
MichałJarnecki
rodowych-gimnazjummariampolskim-miejscowegojęzyka3.Rosyjskiewładze
zorientowawszysię,żeLitwini-owszemzantagonizowanizPolakamipodkreśla-
niemswejodrębności,idąswojąwłasnadrogą,zaprzestalijeśliniekrótkiegoflirtu,
towzględnejtolerancjidlaichodrębności.Celemstrategicznymbyłaprzecież-
takjakinainnychrubieżachimperium-rusyfikacja.
Wdobiepowstańnaziemiachbiałoruskichdoszłodoudziałuwtychzrywach
częścimiejscowejludności,główniedrobnejiśredniejszlachty.Ziemiaństwo,
wktórymprzeważaliPolacy,stanowiłotrzonlokalnychelit,choćżywiołrosyj-
skiwrazzpostępamirusyfikacjisięumacniał.Ostatnimtakimprzypadkiembyło
powstaniestyczniowe,gdziebohater-zapewnedwóchnarodów,polskiegoibia-
łoruskiego,Kostik,czyliKonstantyKalinowski,dziękiswejenergiiidotarciudo
rzeszchłopskichpoprzezposługiwaniesięjęzykiembiałoruskim(legendarnajuż
wnMużyckajaPrauda”),agitowałwśródnichzaudziałemwpowstaniu.Cipozo-
staliwwiększościbierni,aledolasówpociągnęłaszlacheckandrobnica”
.Pochodził
zMostowlan,obecniepopolskiejstroniegranicy.Niejestwcalejednoznaczne,
zakogosięuważał.CzynapewnozaPolaka,czyzamiejscowegobiałoruskiego
patriotę?Jegoświadomośćnarodowachybaewaluowała(np.Listyspodszubieni-
cy),ostatniowielubadaczydowodzi,żebyłBiałorusinem,wtymwiększośćbia-
łoruskichhistoryków,zajmującychsiętąpostacią(np.JurijWasileuski,JazepJa-
nuszkiewicz,AleśSmalańczuk).StałsiędlaBiałorusinówikoną,czegodowody
znajdujemyczytomasowymudzialewjegouroczystymwileńskimpogrzebie,po
odnalezieniuszczątkóww2019r.,czywcześniejszemanifestacjeoponentówadmi-
nistracjiprezydentaŁukaszenkiw2006r.zjegoportretami.Kalinowskirozumiał
odrębnośćlokalnejspołeczności-conajmniejodPolakówzKrólestwa,amoże
nawetodkresowych4.Onsam,czyinnipolsko-białoruscyinsurgenci,zapłacili
najwyższącenę.
TerminnBiałorusin”
,choćupowszechniłsięiutrwaliłwXIXstuleciu,pochodze-
niemiałzdecydowaniestarsze.PorazpierwszypojawiłsięjużwXIIIw.,choćmiał
odmienneznaczenie,równieżiwgeograficznymwzględzie,wskazującnapodboje
iwalkiwęgierskiegokrólaKolomana,dzisiajkojarzonezUkrainą.Częstotermin
pojawiałsięwXIV-iXVII-wiecznychkronikachizapiskach-np.KronikaDub-
3J.Ochmański,HistoriaLitwy,Wrocław1982,s.225-233;P
.Łossowski,Litwa,Warszawa2001,
s.17-19in.
4J.Wasiluk,Станаўленнебеларускайнацыянальнай.дэ.ўпаслярэформенныперыяд-
КастусьКал.ноўск.,[w:]Wkręguproblemówantropologiiliteratury.Antropologiacodzienności,
studiapodredakcjąWandySupy,Białystok2013,s.151-156;Dyktandonapodstawie„Listówspod
szubienicy”
,6.02.2013,strona:https://www.polskieradio24.pl/75/921/Artykul/776676,Dyktando-
-na-podstawie-Listow-spod-szubienicy,[dostęp:12.05.20220];Grodzieńskihistorykodpowiadaprof.
Winnickiemu,ZnadNiemna,strona:http://znadniemna.pl/33442/grodzienski-historyk-odpowiada-
-prof-winnickiemu/,[dostęp:12.05.2020],tymhistorykiemjestWasylGerasimczyk.
AdamMickiewiczUniversityPress©2021
