Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
ternalizujemywpewnymsensienaszbrakchęciczyteżmotywacjędoznań
najakiśbytniezależnywobecnas,nigdynienazwany,alebezwątpienia
odpowiedzialny
1.Wieleużyćjapońskiegokizdajesięujawniaćpodobnego
rodzajumechanizm:toodzachowaniatejwłaśniesiłyzależy,wjakimkto
jesthumorze,czymaenergiędodziałania,czykogoślubi,czyposmakujemu
to,cowłaśnieniesiepałeczkamidoust.
Próbaklasyfikacjizachowańtejzagadkowejsiłynastręczajednakwielu
trudności-okazujesię,żekimożedziałaćnawieleróżnych,czasemzgoła
przeciwstawnychsposobów.Koncepcjapodstawowejrolienergiiki
wpsychiceczłowiekaniewynikabowiemześcisłej,ustrukturyzowanejdok-
trynyfilozoficznej,antropologicznejczyreligijnej,azpotocznej,implicytnej
niejakowiedzyoczłowieku.Ujawnianamsięwniejfragmentwiedzyna
tematpsychologiiczłowieka,ukształtowanejprzezstuleciaużywaniajęzyka
japońskiegoprzezokreślonąspołeczność.Psychologii,bytakrzec,filudo-
wej”,byzapożyczyćtopojęciezużywanegoprzezjęzykoznawcównieco
protekcjonalnegoterminufietymologialudowa”.Rekonstrukcjatakiej
przednaukowej,naiwnejniecowiedzyofunkcjonowaniupsychologiiczło-
wiekamożedaćnamjednakinteresującywglądwobraztegowycinkaświata,
jakibudujejęzykjapoński2.Jakbowiemgłosikoncepcjadeterminizmujęzy-
kowego(określanejtakże,niecomyląco,mianemhipotezySapira-Whorfa),
używanynacodzieńjęzykojczystywwiększymlubmniejszymstopniuza-
kreślanamramynaszegopostrzeganiarzeczywistości.Relacjatajestzatem
dwustronna-zjednejstronyobrazświataipoglądyżywionepowszechnie
iwdługimokresieprzezokreślonąspołecznośćkształtująjejjęzyk,zdrugiej
zaśukształtowanyjużjęzykmaswójudziałwdeterminowaniupostrzegania
świataprzezjegonatywnychużytkowników.Wanalizietejwłaśniedycho-
tomicznejrelacjizasadzasię,jakmożnasądzić,wartośćbadaniajęzykowego
obrazuświataiczłowieka,ponieważtylkowtedyopistakimożedostarczyć
narzędziinterpretacyjnychstanowiącychkluczdogłębszego,pełniejszego
zrozumieniakulturijęzykówinnychniżwłasnyświatbadacza.
Zatymirozważaniamikryjesięwszakżejeszczedonioślejszezadanie:
próbaodpowiedzinapytanie,wjakimstopniumożnadokonaćopisuokre-
ślonejkulturyzapośrednictwemjęzykaużywanegoprzezjejprzedstawicieli,
poprzezanalizętekstówstworzonychwtymjęzykuoraznapodstawie
przyswojeniawiedzyzawartejwźródłachleksykograficznych.Jesttooczy-
wiściewnajlepszymwypadkuopiswielcewycinkowy-zadaniem,które
1Osoba,którejdotyczywyrażenietegotypu,komunikowanajesttujakonosicielokreślonego
stanu,amożenawettylkonastrojuczyatmosfery(NIEMAWEMNIECHĘCI),aniejakojegoaktywny
wykonawcaczynności(NIECHCĘ).
2Postulatbadaniaróżnychfinaiwnych”dziedzinwiedzyjakosposóborganizującycałościowy
opisjęzykowegoobrazuświatabywazresztąwysuwany-por.CHLEBDA2000:174.
