Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
Międzymitologiąafolklorem
pieczne(orbisexterior).Ztegoteżpowoduwyprowadzeniekrówpoprzedzały
niegdyśpraktykimającenietylkozapewnićimzdrowieimleczność,aleiza-
pobiecdziałaniusiłmogącychimzaszkodzić.
Gospodarz,któryporazpierwszywdanymrokumiałwypasaćkrowy,
wcelachochronnychokurzałjezielempoświęconymwŚwiętoMatkiBoskiej
Zielnej47,m.in.jałowcem48;gospodyniuderzałakrowypogrzbietachleszczy-
nowąpaliczką49lubświęconąpalmą50;krowykropionotakżeświęconąwodą,
naichrogachzaśprzywiązywanoszmaty51.Gdypierwszyraznapolewycho-
dziłakrowaodużymwymieniu(mleczna),nnakrywanopłachtą,abyniezo-
stałazauroczona”52.WHecznarowicachpierwszejwychodzącejzoborykrowie
ngospodynilubdziewkaplujetrzyrazynagłowęiobcieralewąstronąkoszuli,
abykrowyktonieurzekł”53.NaPodhalunsmarujomkrowomskurłaty[wymio-
naO.K.]cosnkiem,cobycarownicemlekaniewzieny”54.Wszystkieprzy-
wołanepraktykimiałyuchronićzwierzętaprzeddziałaniemzła,zabezpieczyć
odczarówiuroków.
Wielepraktykochronnychmiałoustrzeckrowyprzedczarownicami,zwie-
rzętatebowiembyłyszczególnienarażonenaichszkodliwedziałania.Dawniej
wpolskichwsiachpowszechniewierzono,żeczarowniceodbierająkrowom
mleko.Jedenzesposobów,wjakitoczyniły,opisałOskarKolbergwdrugiej
częściLubelskiego:nczarownicabierzestarąbronęzkołkamidrewnianemi,sta-
nieprzyswejoborzeodwschodu(t.j.odstronywschodusłońca),siadaprzy
niejjakprzykrowie,azałożywszysobiekołektakijestwymieniemkrowy
mlecznejsąsiada,dojizniegomlekodoskopka,którytokołektylezsiebie
mlekawypuszcza,ilekrowasąsiedzkadaćmoże”55.
Gospodyni,którachciałaochronićkrowyprzedłakomstwemczarownic,po
wydojeniuzwierzątcedziłamlekoprzezkoszulę,wktórąbyłaubranapodczas
dojenia,nwprzekonaniużemlekotakieniemajużdlaczarownicpowabu,więc
możnabyćpewnym,żegonieodbiorą”56.
47Por.E.MAJEWSKI,W.JARECKI:Bydło(pecus,bos,vacca,nitulus)...,Częśćdruga,s.329.
48Por.S.WITKOŚ:BajdyiModerówka...,s.154.
49Por.F.KOTULA:Przeciwurokom...,s.95.Leszczynawpolskimfolklorze,podobniejak
jałowiec,jestkrzewemocharakterzeapotropeicznym;wedlelegend,dałaschronienieŚwiętejRo-
dzinie,uciekającejprzedkrólemHerodemdoEgiptu,zaco,wnagrodę,obdarzonazostała
właściwościamiapotropeicznymi.Zob.szerzejO.KIELAK:Dlaczegowleszczynępiorunyniebiją?
Polskiewierzeniaoleszczynienatlewierzeńsłowiańskich.W:Bogactwojęzykoweikulturowe
EuropywoczachPolakówicudzoziemców.T.2.Red.M.GAZE,K.KUBACKA.Łódź[wdruku].
50Por.S.WITKOŚ:BajdyiModerówka...,s.154.
51Por.ibidem.
52Por.ibidem.
53E.MAJEWSKI,W.JARECKI:Bydło(pecus,bos,vacca,nitulus)...,Częśćdruga,s.329.
54B.BAZIŃSKA:Wierzeniaipraktyki...,s.168.
55O.KOLBERG:Dzieławszystkie...,T.17,s.110.
56O.KOLBERG:Dzieławszystkie...,T.34,s.153–154.