Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OlgaKielak:Ludowerytuaływobeczwierzątdomowych...
mleka,poprawiaćkołoniegonpowązki”(kawałkamateriału,przezktóryce-
dzonoświeżoudojonemleko38)czystawiaćnazieminskopka”lubnaczynia39.
Nienależałotegoczynićzwłaszczawtedy,gdyprzechodziłosiędrogąlub
ścieżkąuczęszczanąprzezwszystkich,wierzono,żenwtedyłatwomogłoby
imlekoodejśćdokogoinnego”40.
Zakazywiązałysiętakżezesprzedażąkrowiegomleka.Wokolicach
ChełmaiHrubieszowawierzono,żekrowastraciłabymleczność,gdybyjej
mlekosprzedanopozachodziesłońca41.Nienależałoteżosobiście(nzpierw-
szejręki”)sprzedawaćlubdawaćmlekachoremu,bogdybypojegospożyciu
zmarł,wtedy,wedlewierzeń,krowymiałystracićmleko42.
Jednązciekawszychdyrektywkulturowychbyłzakazzabijaniankrowiego”
wężawierzono,żewprzeciwnymwypadkukrowaprzestaniedawaćmleko43.
WśródSłowianpowszechnebyływierzeniamówiąceotym,żemlecznośćza-
pewniakrowiewążmieszkającywjejpobliżu44.Przekazytenieobcebyłydaw-
nymmieszkańcomLubelszczyzny,oczymświadczązapisyOskaraKolberga
zLubelskiego.Jedenznichbrzmiał:njeżeliwążzamieszkałwoborzealbo
gdziewgnojachbliskokrówdojnych,krowynatenczasobficiedająidobryna-
biał,anigonawetżadnaczarownicaodebraćnieśmie”45.
Bardziejaktywnejpostawyczłowiekawymagałyrytuałyzapobie-
ganianichcelembowiemjestnieprosteuniknięciekontaktuzmocą,lecz
unieszkodliwienie,sparaliżowaniemocy,którajużzaczęłaczłowiekowi[i/lub
zwierzęciuO.K.]zagrażać”46.Dorytuałówzapobieganiazaliczyćmożna
praktykiwykonywanepodczaspierwszegowiosennegowypasukrów.Zwierzęta
wyprowadzonepozagospodarstwoopuszczałyświatznany,swojskiibezpiecz-
ny(orbisinterior)iprzenosiłysięwmiejscenieznane,nieoswojone,niebez-
38Por.J.KARŁOWICZ:Słownikgwarpolskich.T.4:P.Kraków,AkademiaUmiejętności,1906,
s.306.
39Por.O.KOLBERG:Dzieławszystkie...,T.34,s.168–169.
40Ibidem.
41Ibidem,s.168.
42Por.ibidem,s.169;F.Kotulapisał:nPozachodziesłońca,którystanowiłwgospodarstwie
granicędlaniektórychczynności,zaskarbyniebyłowolnowydaćnawetkroplimlekapoza
obejście;mogłobyzniegoodejść.Ajeślijużzdarzyłosię,żekomuśniemożnabyłoodmówić
starymrodzicom,choremudzieckuwówczasdomlekawzględnienauchonaczynia,wktórym
byłoniesione,sypanoszczyptęsoli.Ponadtoosobawydającamlekosurowonakazywałaprzykryć
jeglinianąpokrywkąlubdrewnianymdenkiem,abyczaryniemiałydostępu”F.KOTULA:Prze-
ciwurokom...,s.92.
43Por.O.KOLBERG:Dzieławszystkie.T.17:Lubelskie.Cz.2.Kraków–[Warszawa],Polskie
WydawnictwoMuzyczne–LudowaSpółdzielniaWydawnicza,1962,s.146.
44Por.K.MOSZYŃSKI:KulturaludowaSłowian.Cz.2:Kulturaduchowa.Z.1.Kraków,Pol-
skaAkademiaUmiejętności,1934;IDEM:KulturaludowaSłowian.Cz.2:Kulturaduchowa.Z.2.
Kraków,PolskaAkademiaUmiejętności,1939,s.568.
45O.KOLBERG:Dzieławszystkie...,T.17,s.146.
46A.ENGELKING:Rytuałysłownewkulturzeludowej...,s.81.
39