Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
RozdziałI.PanowanieBorysa-Michała(852-889).ChrzestBułgarii
ZkoleiTeofilakt,arcybiskupOchrydy,wspominaoopozycjiprzeciw
przyjęciuchrztu,alewyraźniejąbagatelizujeideprecjonuje.Wiernychpo-
gańskiejreligiiprzyrównujedodzikichzwierzątistwierdza,żeprzeciwnim
wysłanowojsko,aleniezbytliczne,izostalioniłatwopokonani,cobyłotym
prostsze,żeBoryswspieranybyłprzezBoga49.
UczenizastanawialisięnadistotąwystąpieniaprzeciwBorysowi.Zła-
tarskiwidziałwnimopórhuńsko-bułgarskiejelitywobecpolitykiBorysa,
którejgłównymiaspektamibyłysojuszzBizancjumiwspieranieSłowian50.
W
.Gjuzelewuważał,żebyłatoreakcjamożnych,którzyobawialisięutraty
dotychczasowychwpływów,byliwrogonastawienidoBizancjumizoriento-
waninawspółpracęzZachodem51.Wnowszejliteraturzeprzedmiotupoja-
wiająsiętakżeinnepoglądy,októrychnapiszemyniecodalej.Wszystkoto
każejeszczerazbliżejprzyjrzećsięźródłom.
Przekazźródełłacińskich-bliskichwydarzeniu,alepowstałychnapod-
stawieinformacji,którewyszłyzezwycięskiegoobozuBorysa-Michała,dla-
tegowymagającychkrytycznegopodejścia-pozwalanakilkakonstatacji.
ObaźródławiążąpowstanieprzeciwBorysowizkwestiąprzyjęciachrztu.
Wtymkontekściemożnabyłobyokreślićjemianemantychrześcijańskie-
go.Trzebajednakzauważyć,żeanijedno,anidrugieźródłoniewspomi-
naotym,iżcelembuntownikówbyłopozostanieprzydotychczasowejre-
ligiilubpowrótdoniej.Cowięcej,uczestnicybuntu,cowyraźniewynika
zeźródeł,przynajmniejwjakiejśczęścibylijużchrześcijanami52.Opogań-
skimcharakterzewystąpieniamówiąwyraźniedopieropóźniejszeźródła
bizantyńskie53.
Przywódcząrolęwbuncieodegrałagrupamożnych(primates,maiores
wOdpowiedziachiprocereswRocznikachbertiniańskich),którychpochodzenia
etnicznegookreślićsięnieda.Wsytuacji,gdySłowianiebylicorazsilniej
reprezentowaniweliciepaństwabułgarskiego54,niemożnawykluczyć,że
wśródprzywódcówbuntuznajdowalisięnietylkoprzedstawicielestarego,
protobułgarskiegomożnowładztwa,lecztakżeSłowianie.Niemawięcmoc-
nychpodstawpogląd,żeprzeciwBorysowiwystąpiliProtobułgarzy,aSło-
wianiebylijegozwolennikami.
Źródławyraźniemówią,żecelbuntownikówstanowiłoodsunięcieBo-
rysaodwładzyiwprowadzenienatronkogośinnego.Niewiemyjednak,
49
Teofilakt,Męczeństwo15świadkówzTyberiopola,34.
50
V.N.Zlatarski,dz.cyt.,s.51-57.
51
V
.Gjuzelev,KnjazBorisPdrvi...,s.114-117.
52
Fakttenpodkreślająm.in.:L.Simeonova,DiplomacyoftheLetterandtheCross.Photios,
BulgariaandthePapacy860s–880s,Amsterdam1998,s.185;B.A.Todorov,dz.cyt.,s.190.
53
DopieroJanZonaras(XIIw.)napisał,żeBułgarzywystąpiliprzeciwswojemuwładcy
-ponieważzostalizmuszenidoporzuceniareligiiswoichprzodków-ichcieligozabić(XVI,
2,12).
54
D.Ziemann,TheRebellionoftheNobles...,s.619.
