Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Rozdział1.Czastłumaczy-przezwiekiipoprzezepoki
WtłumaczeniuGoethegochcemywidziećGoethego,aniejegotłumacza,ijeśli
nawetzaprzekładGoethegowziąłsięsamPuszkin,chcielibyśmy,abypokazałnam
Goethego,niesiebie(Белинский1956:277)6.
SłowateprzywodząnamyślznanąkonstatacjęGogola,którywliściedo
Żukowskiegozauważał,odnoszącsiędojegoprzekładuOdysei:nTłumacz
uczyniłtak,żegoniewidać:zmieniłsięwtakąprzezroczystąszybę,żewydaje
się,jakbyszybywcaleniebyło”(Гоголь1850:139).
Przejdźmyjednakdoinnejpropozycjiteoretycznej,którapojawiłasię
wdziewiętnastowiecznejRosji.Natlewalkimiędzyzwolennikamiprzekładu
dosłownegoiwolnegorozwinęłasięmianowiciekoncepcjatzw.nformalizmu
przekładowego”
.JejprzedstawicielemjużwpierwszejpołowieXIXstulecia
byłPiotrWiaziemski-pierwszyrosyjskitłumaczSonetówkrymskichAda-
maMickiewicza.Swojeprzemyśleniateoretycznerealizowałonwpraktyce,
przekładającwierszepolskiegopoetyprozą,wzwiązkuzczymprzypominały
onetłumaczeniefilologiczne.Wiaziemskipropagowałdosłowneodtwarza-
niesensuiskładnioryginału,cozkoleiprowadziłodoodstępstwodstyli-
stycznychnormjęzykarosyjskiego,wtymdoczęstejinkrustacjiprzekładu
polskimisłowamipodobnymidorosyjskich.Wrozważaniachteoretycznych
próbowałuzasadnićprzyjętąmetodętwórczą.Odnoszącsiędoprzekładów
zMickiewicza,pisał:
nieszukaliśmywswoimprzekładziepiękna,aledbaliśmyowiernośćibliskość
oryginałowi.Starającsiętłumaczyćjaknajdosłowniej,kierowaliśmysiędwiema
pobudkami:popierwszepragnęliśmyukazaćpodobieństwojęzykapolskiegoiro-
syjskiego,dlategoczęstonietylkoprzekładaliśmysłowowsłowo,alenawetpozo-
stawialiśmypolskiesłowo,kiedyznajdowaliśmyjewjęzykurosyjskim[ł]Drugą
pobudkądodosłownegoprzekładubyłonaszeprzekonanie,iżdokładnyprzekład,
szczególnieprozą,zawszebardziejjestgodnyszacunkuniżten,wktórymtłumacz
bardziejmyśliosobieniżooryginale(Вяземский1984:71-72)7.
UznającswójwariantSonetówzabrudnopis,Wiaziemskiproponował,by
innitłumaczedokonaliprzekładupoetyckiegoinodzialijegoszkicwpiękne
kolory”(Вяземский1984:72).
6Podajędatydostępnychmiwydań,choćpraceBielińskiegoukazywałysięwXIXwieku.
7Podajędostępnemiźródło,mimożepraceWiaziemskiegopowstaływXIXwieku.
