Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprawdziedośćczęstozdarzasię,żeodbiorca,nawetjeślijestficzytelnikiem-
-znawcą”49,niepotrafirozdzielićoburól,wktórychwystępuje:badaczaimi-
łośnika.Mariażzaśichobunajczęściejprowadzidofimieszaniasię”języka
klubowychfascynacjiinaukowychkomentarzy50.
Oczywiścietakapostawaniejestimmanentniepolska.Cowięcej:
wsytuacji,gdyruchmiłośnikówfantastykijestnaZachodziesformalizo-
wanyirozbudowanywstopniuniepomierniewiększymniżdziejesięto
wPolsce,należałobyoczekiwać,iżpodobnetendencjebędątambardziej
-niżwrodzimejnauce-zauważalne.Tymczasemlekturaowychpracnie
pozostawiatakiegowrażenia.Fakttenmożnaoczywiścietłumaczyćwspo-
sóbnajprostszy:naZachodzieliczbaszkicówkrytycznych(publikowanych
nierzadkowłasnymsumptemprzezmiłośnikówfantastykilubdziękiskład-
komczłonkowskimróżnychstowarzyszeń)jesttakolbrzymia,żefunkcjonu-
jącewwąskimobieguamatorskiepracekrytyczneniewychodząpozamały
krągczłonkówdanegoklububądźichfederacji.Tymsamympozostają
zapoznaneczęstonawetprzeznajbardziejgorliwychbibliofilówikolekcjo-
nerów.
Wrodzimymruchupasjonatówfantastyki,zwłaszczajeślisąonizrzesze-
niwklubach,istniejedobryzwyczajwymianywewnątrzklubowychpublikacji,
takbyprzeciętnyfanmógłbyćzorientowanywżyciustowarzyszeń,nawet
jeślisamdowiększościznichnienależy.Toteżnawetwsytuacji,gdynie
jestprowadzoneżadnezestawieniebibliograficzneklubowychdruków,może
onwzadowalającysposóborientowaćsięwzawartościtegotypupublikacji.
49
JanuszSławińskimianemficzytelnika-znawcy”określaodbiorcęzawodowozwiązane-
gozkulturąisztukąorazszczególnieniązainteresowanego,nawetjeśliwykonujeinnyzawód:
miłośnika,erudyty,maniaka.Ponadtoaktczytaniadokonywanyprzezznawcęcharakteryzuje
brakwyraźnychgranicpomiędzybezinteresownymodbioremliteraturyajejodbioremprofe-
sjonalnym,tzn.czytanieniejesttraktowanejakosposóbspędzaniaczasuwolnegoodpracy
zawodowej(zob.:tenże,Odzisiejszychnormachczytania(znawców),[w:]tenże,Próby
teoretycznoliterackie,Warszawa1992,s.103-104).Przeciwieństwemficzytelnika-znawcy”
jestfiodbiorcanieprofesjonalny”,nadającyczytaniuogólnysensspołeczno-kulturowy,wyra-
żającysięwposzukiwaniurelaksu,rozrywki,aniekiedywodnajdywaniuinformacjiużytecz-
nychpraktycznie(zob.:G.Straus,Czytelnictwospontaniczne,fiPrzeglądHumanistyczny”
1994,nr1,s.7).Zasadnicząróżnicęwpodejściuobutypówodbiorcówdotekstukultury
AnitaHas-Tokarzpodsumowujewnastępującysposób:fiPodczasgdypotocznyodbiorca
formułujewobectekstutrudnego[ł]pytaniatypu»oczymtojest?«[ł],znawcadokonuje
wszechstronnychirozbudowanychinterpretacjiprzekazu”(taż,Nieprofesjonalistówiznaw-
cówczytanietekstów(kultury),[w:]Czytanietekstówkultury.Metodologia…,s.210).
Natematczytaniafinieprofesjonalnego”zob.teżinteresującąpracęLucynyStetkiewiczKul-
turowiwszystkożercysięgająpoksiążkę.Czytelnictwoludycznejakoformauczestnictwa
wkulturzeliterackiej,Toruń2011.
50
Zob.:P.Kowalski,Sporneproblemywbadaniachliteraturypopularnej,[w:]Spor-
neibezsporneproblemywspółczesnejwiedzy…,s.332.
26
