Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Ryshistoryczny
31
Zróżnicowaniewzorcówznajdujemyuglosatorówczypostglosato-
rów.Cozaśszczególnieistotne-Bartolusmówiącotym,conmożna
przewidzieć”
,manamyślinsytuacjemożliwedouniknięciadzięki
należytemuzachowaniusiędziałającegopodmiotu”42.Wokresie
Odrodzeniapunktciężkościwokreśleniuwymaganejmiarystaran-
nościprzesuwasięzwzorcaosobowegonawzorzeczachowania43,co
jednakstandarduspersonifikowanegonieeliminuje.
Pomijającszczegółowerozważaniadotyczącerozwojuosobowejmiary
starannościwkolejnychwiekach,przejdźmydopierwszychrozwa-
żańcechującychsiędoniosłościązperspektywyściśleprawnokarnej.
Pierwszepojęciewinyzwiązanezwolądziałającego-powybiórczej
wtymzakresieregulacjizawartejwConstitutioCriminalisCarolina
-wprowadziłpodkoniecXVIIIw.Klein,odróżniającodnpozytyw-
nej”złejwoli-brakwolipodjęciakrokówskierowanychprzeciwko
bezprawnemudziałaniu.Tapodstawaznalazłarozwinięciewmyśli
FeuerbachaorazwKodeksiekarnymBawariiz1813r.44Zkolei
wpozakodeksowejcywilistycznejdoktryniefrancuskiejodnajdujemy
wyraźniespersonifikowanemiarystopniwiny,gdziefautelourde
określałozachowaniemożliwedouniknięciadlaczłowiekaośred-
niejinteligencjiistaranności,fautelégère-zachowanie,któregonie
dopuściłbysiędobryojciecrodziny,orazfautetrèslégère,możliwedo
uniknięciatylkoprzydołożeniuszczególnejstaranności45.Normatyw
postępowania-wtymrównieżspersonifikowany-znajdzieodzwier-
ciedleniewwielkichkodyfikacjachXVIIIorazXIXw.46
Wramachźródełpolskichuwagęnależyzwrócićprzedewszyst-
kimnaodróżnienieprzypadkuodnieumyślności,zeszczególnym
uwzględnieniemXVIII-wiecznegoprojektuZamoyskiego,gdzie
możliwośćuniknięciaodpowiedzialnościpoprzezpowołaniesięna
przypadekopisywanabyłaformułą:nten,komusięzdarzytakizaboju
42M.Sośniak,Należyta...,s.28.
43J.Kochanowski,Standard„rozsądnegoczłowieka”wprawiekarnym,nStudiaIu-
ridica”1991/20,s.126.
44M.Sośniak,Należyta...,s.36-37.
45M.Sośniak,Należyta...,s.37.
46M.Sośniak,Należyta...,s.38-66.
