Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Rozdział1.Uwagiwstępne
stopniemrozwojuobserwatoramamydoczynienia,tymmniejszy
zakresokolicznościwywołanychzachowaniemwykonawcyobserwator
będzieskłonnynzaliczyćnajegokonto”
.Ograniczającsiędoaspektów,
któremogłybyzainteresowaćprawników,zauważymy,że-zgodnie
zustaleniamipsychologówspołecznych-oilewpoczątkowycheta-
pachrozwojupoznawczegoobserwatorawarunkiemwystarczającym
dlaprzypisaniaodpowiedzialnościwykonawcyjeststwierdzenie,że
spowodowałonwystąpieniepewnegoskutkunapłaszczyźnienprzy-
czynowościfizycznej”-corodzioczywisteskojarzeniazontyczną
płaszczyznąprzypisaniaodpowiedzialnościkarnej-otylenadalszych
poziomachrozwojuobserwatorniezadowalasięjużstwierdzeniem,że
wykonawcaspowodowałpewienskutek,ale-posługującsięcytatem
-nbierzedodatkowopoduwagęto,czymógłprzewidzieć,iżjegodzia-
łaniewywołatakiwłaśnieskutek”3.Widaćzatem,żeprzynajmniejczęść
kryteriówpozwalającychnaprzypisanieodpowiedzialnościsięgaswym
rodowodemgłębiejniżdoprzepisówustawy.Przyglądającsięproble-
matycespostrzeganiaspołecznegozinnejniecoperspektywy,dostrze-
żemyrównież,żeczęstokroćupodstawnajrozmaitszychocenleżąpro-
cesypoznaniaopartenaporównywaniu-rzeczoczywista,dotyczyto
równieżocenodnoszącychsiędojednostekludzkich4.
Naswoistymstykuobutychzagadnieńleżećbędzieproblemróż-
negorodzajuwzorcówczymodeli-wtymrównieżreprezentujących
określonągrupęjednostekludzkich.Zagadnienietocieszysięjednak
-przynajmniejzperspektywykarnistycznej-zainteresowaniemco
najwyżejumiarkowanym5.Możebyćtootylezaskakujące,żeposta-
zanastępstwajejdziałań.Napoziomietrzecim-obserwatorniezadowalasięstwierdze-
niem,czywykonawcabyłprzyczyną(fizyczną)pewnegoskutku(np.wypadkudrogowe-
go),czyteżnie,alebierzedodatkowopoduwagęto,czymógłprzewidzieć,iżjegodziała-
niewywołatakiwłaśnieskutek.Rozpoznanie,żedanaosobaspowodowałapewienskutek,
imogłagoprzewidzieć,wystarczadoobarczeniajejodpowiedzialnością”
.
3M.Kofa,Procesy...,s.184.
4Zob.M.Jarymowicz,Spostrzeganiesamegosiebie:porównywanie„ja–inni”
[w:]Psychologiaspostrzeganiaspołecznego,red.M.Lewicka,Warszawa1985,s.217in.
5Jedynąpracą,którawsposóbkompleksowydotykazagadnieniamodeliosobo-
wych,jestwydanaponad20lattemupracaM.Rodzynkiewicza,Modelowaniepojęć
wprawiekarnym,Kraków1998.
