Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Wprowadzenie
Jużwlatach20.krytycysztukizaczęlirozciągaćpojęciestylunarodowego
nainneniżarchitekturaisztukaużytkowadziedzinysztukplastycznych.Do
stylunarodowegozaliczanotwórczośćartystówzrzeszonychwStowarzyszeniu
ArtystówPolskichnRytm”(1922)iStowarzyszeniuPolskichArtystówGrafików
nRyt”(1925),wtymszczególnieZofiiStryjeńskiejiWładysławaSkoczylasa25.
Powojnietensposóbmyśleniakontynuowalihistorycysztuki.ItakHenryk
Andersuznał,żepróbęstworzeniastylunarodowego-nieudanąnadłuższąmetę
-podjęlimalarze,graficyirzeźbiarzenależącydonRytmu”26.AnnaSieradzka
zaproponowała,abyuznaćpolskieArtDécozaostatnistylnarodowy.Zaliczy-
ładoniegodziełazróżnychdziedzinsztuki(odarchitekturypomalarstwo),
którychtwórcyposługiwalisięformamigeometrycznymi,rytmizacjąisyntezą,
ajednocześnienawiązywalidotradycjipolskiegoklasycyzmuibiedermeieru
orazludowegorękodzielnictwa.Wefekcie,wedługSieradzkiej,terminnstyl
narodowy”obejmowałcałąnsztukęśrodka”
,mieszczącąsięmiędzytakimi
skrajnościami,jakawangarda,koloryzmidziewiętnastowiecznyrealizm27.
Wokresiemiędzywojennymczęstoposługiwanosięrównieżterminem
nsztukanarodowa”
,któryjednakpozostajeniejasnyiwieloznaczny.Wdys-
kusjachpoświęconychsztukomplastycznymzacząłsięonpojawiaćjużokoło
połowyXIXwieku,przyczymkolejnikrytycy,artyściiteoretycyprzypisywali
muróżneznaczenia.Wrezultacienaprzestrzenidziesięcioleciterminutego
używanowodniesieniudowieluróżnych-czasemnawetkonkurującychze
sobą-tendencjiwsztuce.Wokresiemiędzywojennymnajważniejszeznichto:
tradycyjnemalarstworealistyczneotematycehistorycznejlubfolklorystycznej
(malarzezachętowscy)
28
;awangardowe,leczinspirowanesztukąludowąma-
larstwoFormistów29;stylnarodowywsztuceużytkowejiarchitekturze;sztuka
przedstawiającatworzonawkręguwarszawskiejSSP
30
;sztukazwolenników
25D.Wasilewska,Przełomczykontynuacja?Polskakrytykaartystyczna1917-1930wobec
tradycjimłodopolskiej,TowarzystwoAutorówiWydawcówPracNaukowychUniversitas,Kra-
ków2013,s.121-129.
26H.Anders,Rytm.Wposzukiwaniustylunarodowego,Arkady,Warszawa1972.
27A.Sieradzka,op.cit.
28A.Pawłowska,ProArte.Monografagrupywarszawskichartystów1922-1932,Wydaw-
nictwoNeriton,Warszawa2006.
29J.Szczepińska,Historiaiprogramgrupy„FormiściPolscy”wlatach1917-1922,nMateria-
łydoStudiówiDyskusji”1954,nr3-4,s.201-250;J.Pollakówna,Formiści,ZakładNarodowy
im.Ossolińskich,Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk1972;Formiści,red.I.Jakimowicz,kat.
wyst.MuzeumNarodowe,Warszawa1989;M.Geron,Formiści:twórczośćiprogramyartystycz-
ne,WydawnictwoNaukoweUMK,Toruń2015.
30W
.Włodarczyk,KoncepcjasztukinarodowejWładysławaSkoczylasa,nZeszytyNaukowe
AkademiiSztukPięknychwWarszawie”1984,nr4:nWładysławSkoczylas:sztuka-szkoła-
państwo”
,wyb.ioprac.W
.Włodarczyk,s.7-17;idem,Pozakoloryzmemiawangardą,w:Mate-
riałynieopublikowanegokataloguwystawyMieczysławaSzymańskiego,oprac.W
.Włodarczyk,
