Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Polskośćisztuka
21
hafciarstwoitp.Jednakjużw1901rokupowstałowKrakowieTowarzystwoPolska
SztukaStosowana(TPSS),któregoczłonkowiepodjęlipracenadstworzeniem
stylunarodowegowoparciuowyrobyrękodzielniczepowstającewinnych
niżPodhaleregionachkraju.Ważnymźródłeminspiracjibyłydlanichpisma
CyprianaKamilaNorwida,brytyjskiruchodrodzeniarzemiosł(Arts&Craf
Movement)orazogólnoeuropejskieposzukiwaniastyluepokiobejmującego
wszystkiedziedzinysztuki.DoTowarzystwanależałm.in.StanisławWyspiański,
autorprojektówwnętrzarskichimeblarskich,któremiałyogromnywpływna
dalszyrozwójstylunarodowego,zwanegorównieżpolskąsztukądekoracyjnąlub
polskąodmianąArtDéco.W1913rokuartyścimłodszegopokolenia-zainspi-
rowanidziałalnościąWienerWerkstätteniDeutscheWerkbundorazzmianami,
jakiezachodziływpoczątkachwiekuwsztucefrancuskiej-założyliWarsztaty
Krakowskie.Ichczłonkowiechcielitworzyćprzedmiotywspółczesne,leczza-
korzenionewnarodowejtradycjipoprzezwykorzystaniemateriałówitechnik
typowychdladawnegorzemiosła.
Poodzyskaniuniepodległości,częśćznichprzeniosłasiędoWarszawy,stolicy
nowegopaństwa,gdziekształtowaliprogramnowejuczelniartystycznej,Szkoły
SztukPięknych(SSP).W1925rokupowierzonoimzaprojektowaniedziału
polskiegonamiędzynarodowejwystawiewParyżu.Zostałondobrzeprzyjęty
przezmiędzynarodowąopiniępublicznąizdobyłwielenagród,cowkrajuode-
branojakowielkisukces.Wrezultaciestylnarodowyzostałuznanyzadoskonałe
narzędziereprezentacjipaństwai-zdaniemniektórychbadaczy-zyskałstatus
oficjalnegostyluIIRzeczpospolitej.Nafalitegosukcesu,w1926rokuprofe-
sorowieistudenciSSPzałożyliSpółdzielnięArtystówPlastykównŁad”
,która
kontynuowałaprogramWarsztatówKrakowskich.Takjakwarchitekturze,styl
narodowywsztukachdekoracyjnychstraciłnaznaczeniuwdrugiejpołowielat
30.,kiedyokazałosię,żereprezentacjipaństwalepiejsłużązmodernizowane
formyklasyczne24.
24Historiastylunarodowegowsztuceużytkowejdoczekałasiędośćobszernejliteratu-
ry.Wśródnajważniejszychpractrzebawymienić:J.Warchałowski,Polskasztukadekoracyjna,
WydawnictwoJ.Mortkowicza,Warszawa-Kraków1928;A.Wojciechowski,Elementysztuki
ludowejwpolskimprzemyśleartystycznymXIXiXXwieku,ZakładNarodowyim.Ossoliń-
skich,Warszawa1953;I.Huml,PolskasztukastosowanaXXwieku,WAiF
,Warszawa1978;
D.Crowley,NationalStyleandNation-State:DesigninPolandfromtheVernacularRevival
totheInternationalStyle,ManchesterUniversityPress,Manchester-NewYork1992;A.Sie-
radzka,ArtDécowEuropieiwPolsce,OficynaWydawniczaVolumen,WSiP
,Warszawa1996,
s.77-191;Ład:spółdzielniaartystów1926-1996,t.1,red.A.Frąckiewicz,MuzeumASP
,War-
szawa1998;B.Tondos,Stylzakopiańskiizakopiańszczyzna,ZakładNarodowyim.Ossoliń-
skich,Wrocław2004;WarsztatyKrakowskie1913-1926,red.M.Dziedzic,WydawnictwoASP
,
Kraków2009(zasadniczyzrąbtejksiążkistanowiprzejrzanaizaktualizowanawersjaklasycz-
nejpracy:I.Huml,WarsztatyKrakowskie,ZakładNarodowyim.Ossolińskich,Wrocław-War-
szawa-Kraków-Gdańsk1973).
