Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wprowadzenie
Rolnictwowświetleidei
rozwojuzrównoważonego
Rolnictwoodgrywaszczególnąrolęwurzeczywistnianiuideirozwojuzrównowa-
żonegozewzględunaswojąfunkcjęwzarządzaniuzasobamiprzyrody(zwłaszcza
ziemią)orazpewneosobliwości,któreniepozwalająnatraktowaniedziałalności
rolniczej(produkcjirolniczej)takjakdziałalnościprzemysłowejczyusługowej.Naj-
ważniejszeztychosobliwościto:1)wytwarzaniewsposóbodnawialnyżywności–ko-
niecznejdlaegzystencjiludzkiej,aniemającejsubstytutu−orazinnychsurowców;
2)umiejscowienieprodukcjirolniczejwramachsystemuprzyrodniczego,którego
ważnykomponent–glebawrazzcałymbogactwemorganizmówżywychmusibyć
zachowana,abymożnabyłokontynuowaćprocesprodukcjiwprzyszłości;3)dostar-
czanieróżnorodnychdóbriusługniekomercyjnych.Osobliwościteokreślająwisto-
ciewybórwzakresiewcześniejprzedstawionegodylematupodstawowego,któryma
bezpośrednieodniesienietakżedorolnictwa.Równieżwtymprzypadkuścierająsię
analogicznenurtymyślenia,czyliprzyspieszaniekrokupościeżceindustrialnej,oraz
drogazrównoważona.Tendruginurt–trzebatootwarciepowiedzieć−jestjesz-
czesłaby.Światnaukizachłysnąłsięwolnościąiideamiliberalnymi–takżewsferze
naukekonomiczno-rolniczych.Naprzykład,wnaszejocenie,polskamyślagrarna
znajdujesięw„okresieplanuMansholta”(1968),zorientowanegonaindustriali-
zacjęrolnictwa,czemuodpowiadapromowaniewsparciarolnictwaindustrialnego,
wysoceskoncentrowanego,jakobywimiępodnoszeniakonkurencyjności,jednak
bezuwzględnieniakosztówzewnętrznych.Tonieprzystajedowspółczesnychwy-
zwańiuwarunkowań4.Natomiastmyślagrarnakrajówwysokorozwiniętychcoraz
śmielejoptujenarzeczwsparciarolnictwazrównoważonego,coniedotyczywtakim
samymstopniupraktyki,któranadalznajdujesięwkoleinachwyznaczonychprzez
myślneoliberalnąiindustrializm.Koncentracji,którejautomatycznietowarzyszy
migracjazrolnictwa,nadajesiępodstawoweznaczeniewzwiększaniuwydajności
pracy,awięcdochodów.Prawdziwyzpewnościąjestpierwszyczłontejfrazy,drugi
natomiastjakbyjużmniej.Skutkiwzrostuwydajnościpracywrolnictwiewlwiejczę-
ścibyłyinadalsąprzejmowaneprzezinnych,zwłaszczawdobieglobalizacji–władzy
korporacji.Rolnicyulegajązłudzeniu,podsycanemuprzezmyślliberalną,żeprzez
przyspieszenieindustrializacjizostanierozwiązanakwestiachłopska.Owszemzosta-
nierozwiązana,alenietakjakchłopisobiewyobrażaliczyjakbychcieli.Zostanie
bowiemrozwiązanaprzezlikwidacjętejwarstwyspołecznej.
4Przypomnimy,żewlatach70.XXw.nastąpiłniebywałypostępwrolnictwie.DoEuropyszero-
kowkroczyłakukurydza(naziarnoinakiszonkę),którazastępowałaziemniakorazroślinypastew-
ne.Perspektywypostępubyłyogromne,tymbardziejżewcześniejszeprognozyplonówokazywałysię
zaniżone(Thiede1974).Nadziejewyżywieniarosnącejliczbyludnościświatawiązanoz:1)zieloną
rewolucją,2)niebieskąrewolucją(rozwójrybołówstwa,podwodnegospodarstwarybackie),3)kon-
centratamibiałka,4)wykorzystaniembiałkaorganizmówjednokomórkowych(drożdże,glonymor-
skie,niepatogenicznebakterie,mikroorganizmytypugrzybów).Zob.Pokrovski(1972).Zbiegiem
latnadziejeteznaczniesięrozwiały.
