Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Współczesneparadygmatywdydaktycewojskowej
21
pracdydaktycznychwyodrębnianietylkoopracowaniadotycząceokreślonegoszcze-
blaipoziomuedukacji(określonegotypuszkolnictwa),alerównieżśrodowiskowe
czyteżspecjalistyczne.Interesującąnasśrodowiskowądydaktykąbędziedydaktyka
wojskowa,którejczołowymiprzedstawicielamisąTadeuszNowacki,JanBogusz
iBogdanSzulc
46.Wartowtymmiejscuuzupełnićlistędydaktykówwojskowych
wymienionychprzezJózefaPółturzyckiegootakieosoby,jakKazimierzŻegnałek,
RyszardStępieńczyKrzysztofKrakowski.
Dydaktyka,jakkażdadyscyplinanaukowa,ulegaprzemianom,podobnie
jakinnenaukipedagogiczneorazinnenaukihumanistyczneispołeczne.Pojęcie
przemianydefiniowanejestnajczęściejjakonstaniesięinnymniżpoprzednio,prze-
kształceniesięzjednejformywinną;przeobrażeniesię,zmiana”
47
.Natomiastokre-
ślenieprzemianyedukacyjneodnosisiędointencjonalniewprowadzanychzmian
wsystemieoświatowym,dokonywanychnietylkowskalimakro,lecztakżewskali
mikro.Majączaśnauwadzetytułoweprzemianywobrębiedydaktyki,możemy
mówićowystępowaniupewnychzmiennychskładnikówsystemudydaktycznego,
doktórychzaliczyćmożna:celeiwartościleżąceupodstawformułowaniacelów,
treścikształcenia(ichdobóriukład),metodykształcenia,formyorganizacyjne,
środkidydaktyczne,kontrolaiocenaefektówkształcenia
48
.Równieważne,zpunktu
widzeniaobszarówproblemowychdydaktyki-przedstawionewewprowadzeniudo
seriinPedagogikaNauceiPraktyce”-sątakiezagadnienia,wywołująceczęstokroć
naukowesporyikontrowersje,jak:
a)właściwościprocesukształcenia-dyrektywneczyniedyrektywne,inten-
cjonalneczyfunkcjonalne,zamierzoneczyniezamierzone,
b)celekształcenia-uspołecznianieczyindywidualizacja,wyznaniowośćczy
świeckość,
c)podmiotowość-submisjaczyopór,
d)modelekształcenia-formalne,biurokratyczneczyelastyczne,otwarte,
e)zakreswolności-przymus,presjauczeniasięczysamorealizacja,samo-
kształcenieitd.
49
Wostatnichdziesięcioleciachpodjętowieledziałańzmierzającychdorozwią-
zaniaistotnychproblemówwspółczesnejdydaktyki.TadeuszLewowicki,analizując
współczesneprzemianydydaktyki,dostrzegapotrzebępowiązaniajejzaksjologią
iteleologiąiwtymupatrujetendencjirozwojowych.Ważnymiwyznacznikami
przeobrażeńdydaktykisąteżprzemianyogólnejfilozofiiedukacyjnej,wktórej
znaczenianabrały:doktrynaedukacjikrytyczno-kreatywnej,sprawyosobowości
ikwestiepodmiotowości.Wdydaktycewspółczesnejzauważasięodchodzenie
46Zob.:J.Półturzycki,Dydaktykadlanauczycieli,dz.cyt.,s.31-32.
47Małysłownikjęzykapolskiego(podred.S.Skorupki,H.Auderskiej,Z.Łempickiej),wyd.6,Warszawa
1989,s.651.
48Zob.:S.Palka,Dydaktykjakotwórca…,dz.cyt.,s.25.
49C.Kupisiewicz,Dydaktyka.Podręcznikł,dz.cyt.,s.13.
