Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niepowodzeniaiwysiłkuwłożonymwprzeprowadzeniepolowania(Verpoorte
2009b).Wśródkościznajdowanychnastanowiskachztegookresuniewielkijest
udziałmałejfauny(tamże).Takimodelgospodarczyisposóbfunkcjonowania
byłoptymalnymprzystosowaniemdowarunkównaturalnychpanujących
wpleniglacjale.Jednocześniejesttomodel,któryodróżniaspołecznościtego
okresuodspołecznościzarównowcześniejszych,jakipóźniejszych.
Wymienionepowyżejelementydotyczącekulturymaterialnej,strategii
osadniczychigospodarczychwykazujądalekoidącezmianywstosunkudo
kulturywcześniejfunkcjonującejnatychterenachprzezkilkatysięcylat.
Obrakubezpośredniejkontynuacjipomiędzygrawetienemaepigrawetienem
wśrodkowejEuropieświadczątakżezmianydotykającenajgłębszej,choćdla
nasnajtrudniejszejdoprześledzeniasferyduchowejispołecznej.Zdaniem
J.K.Kozłowskiego(1997)jużróżnicepomiędzymodelamiosadniczymimogą
wynikaćzróżnicspołecznychwobrębiegrupgraweckichiepigraweckich.Nie-
zwykleważnymświadectwemwskazującymnabrakciągłejkontynuacjipomię-
dzytymijednostkamitaksonomicznymisąróżnicedotyczącesztuki:oilehory-
zontgraweckiwEuropieŚrodkowejłączysięzobecnościąnaszerokichteryto-
riachcharakterystycznychijednolitychstylistyczniefigurekWenus,jakchoćby
WenuszPavlova,DolnichVěstonic,Ostravy-Petřkovice,MoravanczyWillen-
dorfu(Delporte1993,Verpoorte2001,Oliva2007a,Wolf2008,Svoboda2011),
otylenieliczne,aleprzecieżpoświadczonenacałymomawianymtuterytorium
stanowiskaepigraweckiezokresupomiędzy20.a17.tysiącleciemBP(24.a21.
tysiącleciemcalBP)niedostarczyłyżadnegoprzykładuprzedstawieńkobiecych;
sztukafiguralnaantropo-izoomorficznazanikacałkowicienaterenachśrodko-
wejEuropy-zarównojejczęściwschodniej,jakizachodniej(Kozłowski1997).
Figuralnasztukaruchomaobecnajestnatomiastwtymczasienaterenach
wschodnioeuropejskiegorefugium,naobszarzeNizinyRosyjskiej,naktórychto
obszarachznajdowanajesttaknastarszychstanowiskachgraweckich,jak
imłodszych-epigraweckich(Soffer1987,Desbrosseetal.1988a,Jelínek1990,
Delporte1993).
Tewszystkieomówionepokrótcecharakterystycznecechyzespołówśrod-
kowoeuropejskichwskazująwyraźnie,żenaterenachśrodkowejEuropymamy
doczynieniazsamodzielnąjednostkątaksonomiczną,niebędącąprostąkonty-
nuacjąwcześniejszegograwetienu.Pokazujątakże,jakdużybyłwpływwarun-
kówklimatycznychwokresieokoło20-17tysięcylattemunarozwójiprze-
mianykulturoweorazprocesyadaptacji.Wpływtenbył,jaksięwydaje,owiele
większyniżmożnabyprzypuszczać(Svobodaetal.2004).
Powszechnieprzyjętymokreśleniemprzemysłówśrodkowo-iwschodnioeu-
ropejskichmłodszychniżgrawetienjestokreślenieichjakoepigrawetien.Cha-
rakterstanowiskdatowanychnaokresokołoLGMwskazujenaistnieniezasad-
52
