Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tostrukturacharakterystycznadlainformacyjnegoRNAwystępującegowkomórkachssakóworazuwirusówzwierząt(siedemkolejnych
nukleozydówguaninowychzwiązanychzniciąRNAtrzemakolejnymiresztamikwasuortofosforowego;rybozawostatnimnukleozydzie
jestpodstawionagrupąmetylowąwpozycji5').Uinnychwirusówroślinzkońcem5'niciRNAjestzwiązanetzw.białkoVPg(ang.
virus
proteingenomelinked
).Sątobiałkaostosunkowomałejmasiecząsteczkowej(3500–24000)kodowaneprzezfragmentgenomuwirusa,
uktóregowystępują.GenkodującyVPgzostałuniektórychwirusówrozpoznany–np.uwirusamozaikiwspięginależącegodorodzaju
Comovirus
(Jaegleiin.,1987).Białkatakiepoznanorównieżuwirusównależącychdorodzajów
Luteovirus
,
Nepovirus
,
Potyvirus
i
Sobemovirus
(DaubertiBruening,1984).Wirusyopodzielonych(segmentowych)genomachmajątesamebiałkaVPgnakońcach
5'wszystkichfragmentówgenomu.
Zkolei,nakońcu3'RNAniektórychwirusówroślinwystępujądługiełańcuchypoliadeninowe–tzw.łańcuchypoli(A)charakterystyczne
dlainformacyjnychRNA(mRNA)zkomórekorganizmóweukariotycznych.Łańcuchytemogąsięskładaćz25nawetdo370kolejnych
adenonukleotydów(AhlquistiKaesberg,1979).Strukturytakiezostałyzidentyfikowaneuwirusówroślin,którychRNAfunkcjonujejako
mRNA,np.uwirusównależącychdorodzajów
Capillovirus
,
Comovirus
,
Furovirus
,
Nepovirus
,
Potexvirus
i
Potyvirus
.Innąformąkońca
3'łańcucha(+)ssRNAwirusowegojestkoniecwykazującyaktywnośćpodobnądoaktywnościtRNA,tzn.wiążącyaminokwasy,awykryty
najpierwuwirusówzrodzaju
Tymovirus
(Pinckiin.,1975).Analogicznąstrukturękońca3'RNAwykrytoteżuwirusówzrodzaju
Cucumovirus
(KohliHall,1974),
Bromovirus
i
Hordeivirus
(Loesch-FriesiHall,1982)oraz
Tobamovirus
(Garcia-Arenal,1988).Model
pierwszoidrugorzędowejstrukturykońca3'RNAwirusażółtejmozaikirzepyzaproponowaliDumasiinni,1987.Jesttotzw.nibywęzeł
(ang.
pseudoknot
),któregoistotnączęściąsąsekwencjetrzechparzasadGCwpętlachorazkolejnatrójkanukleotydówcytydynowych
wjednoniciowejczęścistrukturymiędzypętlami.
Wefekciepowstajekońcoweramięzłożonez12parnukleotydówidentycznychjakwklasycznymtRNA(ryc.4)zdolnedospecyficznego
wiązaniaaminokwasów.
InnąformągenomuuwirusówroślinjestdwuniciowyRNA(dsRNA).Uwirusówzrodzaju
Reovirus
składasięonz10do12segmentów
dsRNA(Hibiiin.,1984),auzbadanychpodtymwzględemwirusówzrodzaju
Alphacryptovirus
zidentyfikowanotylkodwatakiesegmenty
(AccottoiBoccardo,1986).Masagenomusięga16–19×106daltonów.TegorodzajustrukturazapewniaodpornośćnaRNazę
(rybonukleazę).Denaturacjazachodzialbowśrodowiskuosłabejsilejonowej,albowśrodowiskuoekstremalnieniskichlubwysokich
wartościachpH,albopodwpływemtemperatury.Krzywadenaturacjitermicznejjestdośćstroma.DenaturacjadsRNAwirusakarłowatości
ryżuzaczynasięnp.przytemperaturzeokoło70°C,apełnadenaturacjanastępujejużwwarunkachtemperatury80°C(Miuraiin.,1966).
Ryc.4.PodobieństwakońcowejczęściRNAwirusażółtejmozaikirzepy(A,B)iklasycznegotRNAzdrożdży(C,D)(wgP.Dumasiin.,
1987):A,C–drugorzędowastrukturakońcowegofragmentuRNA;B,D–modeleprzestrzennestrukturyobuRNA
Pierwszymwirusemroślinnym,uktóregostwierdzonogenominnyniżssRNA,byłwirusmozaikikalafiora;jegogenomtodwuniciowy
dsDNA(Shepherdiin.,1968,1970).Obecniewiadomo,żetakiwłaśniegenommająwszystkiewirusyzrodziny
Caulimoviridae
.Podwójna
nićDNAtworzyzazwyczajkolistą,otwartąstrukturę,choćczęstokonformacjategoDNAbywabardziejzłożonaprzezdodatkoweskręcanie
sięitworzeniewęzłów.Nićα,czylinićminusowa,jestotwartawjednymmiejscu,natomiastwniciplusowej(kodującej)występujądwie
przerwy.PowstałewtensposóbtrzyniciDNAsąnazywanekolejnymiliteramialfabetugreckiego–β,γiδ.Nićαjesttakasama
uwszystkichcaulimowirusów,natomiastróżnegatunkiiszczepywirusówztejrodzinyróżniąsiępozycjami,wktórychwystępująprzerwy
wdrugiejnici,azatemdługościąniciβ,γiδ.Zkońcem5'poszczególnychniciDNAtworzącychgenomcaulimowirusówsązwiązane
częstopojedynczenukleotydylubkrótkiełańcuchynukleotydówbędącychskładnikamiRNA.Uważasię,żegrająonepewnąrolęwinicjacji
replikacjiDNAcaulimowirusów(Guilleyiin.,1983).
GenomwpostacijednoniciowegossDNAmająwirusyzrodziny
Geminiviridae
.Pierwszychinformacjinatentematdostarczyłyprace
Goodmana(1977a,b)orazHarrisonaiinnych(1977).OpisywanewcześniejuniektórychgeminiwirusówpodwójneniciDNAlubpodwojone
formyssDNA(zob.Matthews,1991)sązapewneformamireplikacyjnymitychwirusów(Lazarowitz,1988).
