Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŻycieidziałalnośćorazdorobekpisarskiWincentegoSkrzetuskiego…
57
NiecoinaczejtrzebaocenićzmianywtłumaczeniufragmentówDelalégislation
ouprincipesdesloisodnoszącychsiędoPolski.Pewnaniewielkastabilizacjapoli-
tyczna,jakamiałamiejscepowyjściuwojskrosyjskichzRzeczypospolitejw1780r.,
napewnoniesprzyjałajawnejpropagandzieantyrosyjskiej,któranadodatekwujęciu
mably’egouderzaławsamąKatarzynęIIijejmitnSemiramidyPółnocy”czyfilozofa
natronie.Zatemmimonegatywnejocenydokonanychwprzekładziepewnychopusz-
czeń,któremiałymiejscewzakresieuwagFrancuzadotyczącychwątkówrosyjsko-
polskiegoirodzimegoodnoszącegosiędokrytykiStanisławaAugusta,dosprawyna-
leżypodejśćzpełnymzrozumieniemmomentuhistorycznego,wktórymtłumaczenie
sięukazało.Niesposóbprzytymjednoznacznieustalić,czyiktórewyszczególnione
opuszczeniaiskrótybyłytylkoefektemautocenzurysamegoSkrzetuskiego,czyteż
ingerowałncenzor”zramieniawydawcy,czylizakonupijarów.Otym,żetłumacz
chciałprzekazaćrodzimemuczytelnikowijaknajwięcejrozważańwybitnegoima-
jącegodobrzeznanezwiązkizPolskąfrancuskiegomyślicielaświadcząfragmenty
dziełaodnoszącesiędoocenystanupolitycznegoRzeczypospolitej,anietylkoko-
niecznościreformyprawaiustroju,któretowątkiniejednokrotniepijartłumaczyłbez
żadnychlubzdrobnymikorektami.Wartoteżzauważyć,żewpewnychsytuacjach
Skrzetuskipomijałjednoznacznewskazanie,żechodzioPolskę,leczdlawmiaręwy-
robionegopolitycznieczytelnikabyłorzecząoczywistą,żemowawłaśnieoRzecz-
pospolitejszlacheckiej,anieojakimkolwiekinnympaństwie.Nausprawiedliwienie
takichdziałańtłumaczanależytakżeprzypomnieć,żejużwewstępiezapowiadałon
pewneskrótyczyopuszczeniaoryginalnegodzieła,któreuzasadniałnostrożnością”
inprzyzwoitością”,wyrażającnadzieję,żenrozsądny”czytelnikwybaczymutakie
poczynania.Podkreśleniawymagawreszcieto,żepijarniepominąłżadnegozistot-
nychwniosków,jakiewyciągnąłnakońcuswojegotraktatuozasadachprawGabriel
Bonnotdemably113.
W.Skrzetuskibyłrównieżnrecenzentem”opiniującymdodrukupracęA.Ber-
quina,przetłumaczonąprzezpóźniejszegobiskupainflancko-piltyńskiego,aod
1798r.biskupawileńskiegoJanaNepomucena(Korwina)Kossakowskiego,którazo-
stałaopublikowanaw1781r.ijestznanapodpolskimtytułemPrzyjacielmłodych.
Dziełooedukacji114.
Wlatach1785-1787SkrzetuskibyłdoradcąStanisławaPoniatowskiego,bratanka
króla,którymniejwięcejwtymsamymczasieobjąłurządpodskarbiegolitewskiego.
113Delalégislation…,T.2,s.261-264;Oprawodawstwie…,s.414-415;por.J.MICHAlSKI:Sar-
mackirepublikanizm…,s.204-205in.
114J.N.Kossakowski,późniejszybiskupwileński,ówcześniezaśkleryk,poddatą1780r.wswoim
pamiętnikum.in.odnotował:nGdymisięnieudałatapraca,wziąłemsiędodrugiej.Wtenczasgdy
najwięcejoedukacji,gdyjejpoprawązatrudniałasiękomissya,wtymceluustanowiona,wpadłami
wręceksiążeczka:L’amidesjeunesgens,którastosowniedojejzamiaruzdałamisiębyćnapisaną.
PrzetłumaczyłemkilkajejarkuszyiprzezGrebla,księgarzakrakowskiego,podałemjeks.Wincente-
muSkrzetuskiemudokrytyki.Daneodniegozaświadczenie,żerzeczdobraistylgładki,zachęciło
mniedoprzetłumaczeniacałegodziełaiwtymrokupierwszytomskończyłem”.Pamiętnikks.Jana
NepomucenaKossakowskiego,biskupawileńskiego(1755-1808).Wyd.JózefWEYSSEnHOFF.W:nBiblio-
tekaWarszawska”.T.2.Warszawa1895,s.232-233;zob.teżA.BERqUIN:Przyjacielmłodych.Dzieło
oedukacji.T.1-2.Warszawa1781.
