Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odniewolidoniepodległości
warunki
pracyiżycia
proletariatu
stagnacja
wrozwoju
Galicji
po1848roku
zacząłstopniowoulegaćskróceniu,alenawetwówczasbyłzregułyprzedłużanyotzw.
godzinynadliczbowe.
Wysokośćpłackształtowałasięnaziemiachpolskichzazwyczajnaniższympoziomie,
niżwrdzennychprowincjachNiemiec,np.płacenaGórnymŚląskustanowiłyzaledwie
50-70%płacwZagłębiuDortmundzkim.Poważnąbolączkąbyłyrównieżnieodpowiednie
warunkipracy,powodującelicznewypadki.Donajbardziejwstrząsającychnależała
katastrofawkopalni%Kleofas%w1896roku,wwynikuktórejżycieutraciło104górników.
LiczbawypadkówprzypracybyłanaŚląskuwyższa,niżichprzeciętnawpaństwie
pruskim.Poprawieulegałynatomiastwarunkimieszkaniowe,dziękibudowaniuprzez
zakładypracydomównoclegowychidomkówrodzinnych.WPoznańskieminaPomorzu
warunkipracyrobotnikówbyłyznaczniecięższeniżproletariatugórnośląskiego.
Dzieńroboczybyłtudłuższy(11-12godzin),nawsiachiwmałychmiasteczkachtrwał
12-15godzin.
Wlatach80.wprowadzonowNiemczechubezpieczeniaodnieszczęśliwychwypad-
ków,odchorobyinastarość.Ogólniebiorąc-położenierobotnikówwzaborzepruskim
byłokorzystniejsze,niżrobotnikówwKrólestwieczywGalicji.
NaobszarachrolniczychŚląskainaPomorzuZachodnimwłaścicielamifolwarków
byliniemalwyłącznieNiemcy,naPomorzuNadwiślańskimiwWielkopolscetakżePolacy,
choćrządpruskistarałsięzmniejszyćliczbępolskichmajątków.Dążeniateprzybrały
charakter%walkioziemię%.Wieśpolska,zwłaszczagrupachłopówbogatszych,starała
siębronićziemiiswejegzystencji,stosującbardziejnowoczesnemetodygospodarowania
irozwijająckółkarolnicze,którympatronowaliziemianieidośćliczniksięża.
Stosunkispołeczno-ekonomicznewzaborzeaustriackim.Folwarkawieś
SytuacjęgospodarcząGalicjiwokresiepouwłaszczeniowym(od1848roku)cechowała
stagnacja.Inaczejkształtowałasięsytuacjawdrugiej,coprawdamałej,polskiejdzielnicy,
któraznalazłasięwobrębiemonarchiihabsburskiej-naŚląskuCieszyńskim.Należyna
wstępiezastrzec,żeobiedzielniceniemiałyczystopolskiegocharakteru:podczasgdy
zachodniaGalicjabyłaniemalczystopolska,jejwschodniączęśćzamieszkiwałagłównie
Ryc.28.Dorobek,mal.WłodzimierzTetmajer,rok1905(MuzeumNarodowewKrakowie).
38
