Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odniewolidoniepodległości
sięwrobotnikówprzemysłowych,metalowców,hutników,górników.Wmiarępostępującej
koncentracjiprodukcjiikapitałudawniwłaścicielezakładówprzemysłowo-górniczych
częstoprzekształcalisweprzedsiębiorstwawspółkiakcyjne,wktórychzazwyczaj
zatrzymywalikontrolnypakietakcji.Odlat70.kapitałniemieckiprowadziłpoobustronach
kordonu-naŚląskuiwZagłębiuDąbrowskim-walkękonkurencyjnązkapitałemfran-
cuskim,któryzwłaszczazkońcemwiekuzagrażałpozycjomniemieckim.
Przeobrażeniademograficzne
Wśladzarozwojemprzemysłuiośrodkówmiejskichprzyśpieszeniuulegałwzrost
wzrostliczby
zaludnieniaziempolskichzaborupruskiego,wszczególnościŚląska.Przyrostnaturalny
ludnościpol-
ludnościpolskiejbyłwyraźniewyższy,niżniemieckiej,cowywoływałoniepokójnie-
skiejnazie-
miachzaboru
mieckichnacjonalistów.NaGórnymŚląsku,awięcdzielnicynajbardziejuprzemysło-
pruskiego
wionej,liczbaludnościwzrosławlatach1857-1918o110%,naPomorzuGdańskim
iwPoznańskiemoponad50%,natomiastwPrusachWschodnichtylkoo30%.
Liczbaludnościzamieszkałejwmiastachwzrastałatrzykrotnieszybciej,niżwewsiach,
przyczymnajszybszybyłrozwójmiast(wtymwielumającychjedyniestatusprawnyosiedli)
naGórnymŚląsku,gdziena
początkuXXwiekuludność
miejskastanowiłafaktycz-
nie30-50%ogółuludności.
Znaczniemniejsząrolę
odgrywałymiastanaterenie
Poznańskiego.Stosunkowo
słabyrozwójprzemysłuna
ziemiachzaborupruskiego
(pozaŚląskiem)przyczynił
siędonasileniaruchów
migracyjnych,któreodlat
80.kierowałysięzaOcean,
gł.doBrazylii,anastęp-
niedoStanówZjednoczo-
nych.Emigracjazamorska
Ryc.26.SecesyjnakamienicaprzyulicyRooseveltawPoznaniuwybudowanaprzezSpół-
doAmerykibyłastosunko-
dzielnięMieszkaniowąUrzędnikówNiemieckich,rok1910.
wonajbardziejlicznazPoz-
nańskiego,wmniejszymstopniuzPomorza,natomiastemigrancizeŚląskaudawalisię
przedewszystkimdouprzemysłowionychrejonówzachodnioniemieckich.Ogółemwokre-
sieod1870do1914rokuemigracjazewschodnichprowincjipaństwaobjęłaogromną
liczbęludności,którąwkażdejznichszacujesięna500-700tysięcyosób.Ponieważnie
bezpodstawprzypuszczasię,żewśródemigrantówprzeważaliNiemcy,możnasądzić,iż
ruchymigracyjnewpewnymstopniuprzyczyniłysiędokorzystniejszegodlaPolaków
próbyogra-
układustrukturynarodowościowej.Wmiejsceemigrantówniemieckichprzybywaliro-
niczanianapły-
botnicypolscyzKrólestwaiGalicji,mimożerządpruskistarałsiętennapływograniczyć,
wurobotników
polskich
anawetcałkowiciezahamować.Przybyszomzinnychzaborówniebyłowolnoosiedlać
zKrólestwa
sięnastałewzaborzepruskim,aleichpobyt,nawetkrótkotrwały,przyczyniałsiędo
iGalicjina
umacnianiawięzipomiędzyPolakamiwtrzechzaborachiwpływałdodatnionaożywienie
terenzaboru
pruskiego
poczucianarodowego.
36
