Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ewolucjastrukturyspołeczno-ekonomicznej...
używanywprzemyśle;zos-
tałzastąpionywęglemkok-
sującym.Rozwójprzemy-
służelaznegoizwiązanego
znimeksportuuzależniony
byłwdużejmierzeodsto-
sunkówhandlowychzza-
granicą.Szczególnienieko-
rzystnieodbijałsięnanim
nieuregulowanystanwy-
mianyhandlowejRosji
zNiemcami,którypotęgo-
wałszkodliweskutkipoli-
tycznegoodcięciaŚląskaod
centralnejPolski.
Przedsiębiorcygórno-
Ryc.24.HutawKrólewskiejHucie(poIwojnieświatowej).Odroku1871byławłasnością
śląscyusiłowaliprzezwy-
koncernuVereinigteKönigs-undLaurahütteAktien-GesellschaftfürBergbauundHüttenbetrieb,
ciężaćrosyjskieutrudnienia
utworzonegozdóbrgórnośląskichHugonaHencklavonDonnersmarcka.
celneprzeztworzeniefiliiswychzakładówbezpośredniozakordonemgranicznym-na
kartelizacja
terenieZagłębiaDąbrowskiego.Próbowalitakżewzmacniaćswesiłypoprzeztworzenie
pozioma
ipionowa
karteli.Kartelizacjanaomawianymterenieprzebiegaładwutorowo-poziomoipionowo.
Wariantpierwszyzakładałłączenie
przedsiębiorstwjednorodnych(np.
wyłączniekopalń),drugipolegałna
scalaniuróżnegotypuprzedsię-
biorstw,którełączyłacałośćproce-
suprodukcyjnego,np.kopalńzhu-
tami,hutzfabrykamiprzemysłu
metalowegoimaszynowego.Tego
typufuzje,obejmująceposzczegól-
neogniwaprodukcji,zwanopow-
szechniekoncernami.
Śląskąosobliwościąbyłazna-
czącarola,jakąodgrywałwtych
Ryc.25.ZamekwKsiążu,siedzibaksiążątpszczyńskich(vonPless),właścicieli
ogromnegomajątkuziemskiegoiprzemysłowegonaGórnymiDolnymŚląsku(przed
rokiem1914szacowanegona100mlnmarekwzłocie).WdziejachrodzinyvonPless
w2.połowieXIXipierwszychdziesięcioleciachXXwiekukrzyżowałysięiznosiły
wzajemniewpływyniemieckieipolskie,skłócajączesobączłonkówrodziny.Przypuszcza
koncernachkapitałziemiański,na-
leżącydotakichrodzinniemieckich
magnatówgórnośląskich,jakksią-
żętaHohenlohe,HenckelvonDon-
nersmarck,hrabiowieBalleström,
książętavonPless,hrabiowieSchaff-
gotschitd.Wynikałotostąd,że
wielkaliczbazakładówprzemy-
słowychGórnegoŚląska-kopalnie,
huty,fabrykiitp.-wyrosłana
gruntachtutejszychlatyfundystów
jakozakładydworskie,adawni
się,żegłowarodziny-HansHeinrichXVprzewidywanybyłpoogłoszeniuaktu
pańszczyźnianichłopiprzeobrażali
5listopadanapolskiegomonarchę.
35
