Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Artykuły
uwagętakąinterpretacjętowarzyszącychjejsymboli,przestajedziwićpojawiająca
sięnaniektórychprzedstawieniachsymbolikamorska.Wczęścimitówceltyckich
duszezmarłychudająsięnawyspyszczęśliwe,cotłumaczyłobypojawieniesięele-
mentówdotyczącychtejsfery.Takżejabłoniewmitologiiceltyckiejściślewiążą
sięzzaświatami.Wodapojawiającasięwtymkontekściesymbolizowałabyzaśsiłę
odrodzenia.WtensposóbNehalenniabyłabypaniążyciaiśmierci,czuwającąnad
niezmiennymcyklemżycia,naktóryskładająsięnarodzinyoraznieunikniona
śmierć,stanowiącaichkonsekwencję.Możliwe,żeWiktoriapojawiającasięnaołta-
rzuboginiwDomburgumiałasymbolizowaćzwycięstwoNehalenninadśmiercią
79
.
RównieżEpona,powszechniekojarzonazsymbolemkonia,przezRzymian
uznawanazaopiekunkętychzwierząt,wpewnymkonkretnymaspekcieswych
kompetencjibyłaprzedstawianazpsem
80
.ZAltrier(Luksemburg)znanejestjej
wyobrażeniezpsemikrukiem81.Prawdopodobniechodziłotuozilustrowanieza-
kresukompetencjiboginiobejmującychżycieiśmierć.Chociażnależypamiętać,
żetakżesampiesbyłpostrzeganyjakosymbolzarównośmierci,jakiodrodzenia.
PłaskorzeźbyprzedstawiająceEponęwtowarzystwiepsaodkrytorównieżwMedin-
gen(Luksemburg)orazRouillac(Akwitania)82.Bogini,podobniejakinneMatres,
jestprzedstawianazsymbolamiżyciaiśmierci.Częśćsymbolipodkreślajejrolę
wprocesieodradzania.Piesmożetuodgrywaćrolęzarównowaspekcieuzdra-
wiania,jakiśmierci,tymbardziejżenaniektórychwizerunkachEponatrzyma
klucze,któreprzezgrupębadaczysąinterpretowanejakokluczedozaświatów83.
WniektórychczęściachGaliiprzedstawianojąwtowarzystwiestworzeńmorskich
–jakostrażniczkęzmarłychpilnującąichwczasiedrogiwzaświaty.Świadczyto
jednoznacznieotym,żeEponabyłauważanatakżezaopiekunkęduszibyćmoże
stądtowarzystwopsa–jakosymbolupodkreślającegojejkompetencje84.
PrzedstawieniabogińzpsamibyłypopularnetakżewokolicachTrieru.Bogi-
niezazwyczajprzedstawianozpsem,któremudawałyowoce,lubjakotrzymające
zbożelubinnesymbolezwiązanezpłodnością
85
.Wtensposóbprzedstawionom.in.
Avetę,znanązeświątyniwAltbachtal(Trier).Bóstwomakoszowoców,psaoraz
79A.Hondius-Crone:TeTempleofNehalenniaatDomburg.Amsterdam1955,s.111;por.
F.Cumont:RecherchessurleSymbolismefunera{redesRomains.Paris1966,s.165,466.
80
R.Magnen,E.Thevenot:Epona.Déessegauloisedeschevaux,protectricedescavaliers.
Bordeaux1953;P.Lambrechts:EponaetlesMatres.nL)AntiquitéClassique”1950,t.19;J.Gri-
court:Epona‑Rhiannon‑Macha.nOgam”1954,t.6.
81M.Green:SymbolandImageł,s.18.
82E.Espérandieu:Recueilgénéraldesbas‑reliefsdelaGauleromaineetpré‑romaine.Paris
1907—66,nr1380.
83M.Green:SymbolandImagesł,s.18;J.-J.Hatt:LesMonumentsfunérairesgallo‑romains
duCommingesetduCouserans.Toulouse1945,s.3.
84H.Gans:DerHundbeiEpona:eine“reitendeMatrone”ausderSammlungWilhelmScheu‑
ermann.In:FestschriffürHeinzHeinen.Hrsg.J.Merten.Trier2008.
85F.Jenkins:NamelessorNehalennia.nArchaeologiaCantiana”1956,t.70,s.192—200.
