Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AgnieszkaBartnik:Pieswwierzeniachplemionceltyckich
23
Neptuna-Posejdona.Najednymzołtarzy
72
przedstawionajestNehalenniazpsem,
owocami,trzymającastopęnastatkuwtowarzystwiepsa.Wlewejjegoczęści
znajdujesięwizerunekNeptunazdelfinemitrójzębemwprawejręce.Poprawej
stronieukazanyjestHerkuleszlwiąskórąnaramieniu.Należysięzastanowićnad
kompetencjamiNeptuna-Posejdona.Czynapewnowystępowałtylkowroliboga
morza73?Częśćbadaczy,m.in.H.Kern,uważali,żebyłontakżebogiemśmierci74.
DodatkowotrzebarozważyćrolęikompetencjePosejdona-NeptunaiHerkulesa
wwierzeniachceltyckich.Niemożnazapominać,żechociażsanktuariumpocho-
dzizokresugalorzymskiego,tojednakboginiNehalenniajestbóstwemtypowo
celtyckim.WwierzeniachceltyckichzaśNeptunbyłnietylkobogiemmorza,lecz
takżebóstwemwódśródlądowychiksięciemzaświatów.Prawdopodobnieprzez
Celtówbyłtakżeuważanyzaopiekunazmarłych,asymbole,zktórymigoprzedsta-
wianonaołtarzachpoświęconychboginiNehalenni,pojawiająsiętakżenainnych
zabytkach75.RównieżHeraklesszybkowszedłdomitologiiceltyckiej76.Kojarzono
gozwielomamiejscowymibogami,m.in.zLugiem,Teutatesem,Sucellusemczy
Esusem,czylibóstwamiwbezpośrednisposóbzwiązanymizzaświatami.Jeżeli
weźmiemypoduwagękompetencje,jakieprzypisywanoimwmitologiiceltyckiej,
tołączenieichzNehalenniąprzestajebyćtakzaskakujące.Dopewnegostopnia
pełniąonitesamefunkcjecobogini.Byćmożedopełniająjejkompetencje,tak
jakdziejesiętowwypadkutzw.boskichmałżeństw.
TowarzyszącyNehalennipiesjednoznacznieświadczyojejzwiązkachzzaświa-
tami.Zdużymprawdopodobieństwemmożnastwierdzić,żewystępujeonprzy
boginiwrolipsychopomposa,czyliprzewodnikadusz
77
.Zgodniezdualistyczną
koncepcjąfunkcjibogiń-matekNehalenniabyłabywięcnietylkoboginiąpłodności,
dawczyniążycia,lecztakżepaniąśmierci,opiekunkąprowadzącąduszezmarłych
wzaświaty.Ojejkompetencjachjakoboginipłodnościzwiązanejzodradzaniem
życiaświadcząm.in.owoce–prawdopodobniejabłka–pojawiającesięnapła-
skorzeźbach78.Podkreślająonenietylkozwiązekboginizkultamipłodności,lecz
także–zewzględunakolor–wskazująnajejłącznośćzzaświatami.Biorącpod
72CIL8,8801.Posejdon-Neptunoraznawiązaniadomitologiigreckiejirzymskiejpojawiają
sięteżnainnychołtarzach.Zob.:CIL8,8790(ogródHesperyd);CIL8,8786;CIL8,8792;CIL8,
8799.
73
F.Schachermeyer:PoseidonunddieEntstethungdesgrechischenGötterglaubens.Bern
1950,s.19.
74H.Kern:GermaanschewoordenindieLabynscheopschafenaandenBeneden‑Ryn.nVer-
slagenenMededeelingenAkademieteAmsterdam”1872,t.2,s.19.
75
NeptunzdelfinempojawiasięnaołtarzuzObernburga;zdelfinemimorskimpotworemprzed-
stawionogowBaden-Baden;zberłeminogąnagrzbieciedelfinajestwidocznynasłupiezMavilly.
76S.Piggot:TeHerculesMyth—beginningsandends.nAntiquity”1938,t.12,s.323—331.
77H.Wagenvoort:NehalenniaandthesoulsoftheDeath.nMnemosyne”1971,t.24,s.278—
292.
78
S.Czarnowski:NehalenniaBoginizJabłkami.W:Idem:Dzieła.T.3.Warszawa1954,s.162.
