Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AgnieszkaBartnik:Pieswwierzeniachplemionceltyckich
21
tłumaczyjejakonTwórcaChmur”
,copozwalałobygołączyćzbogiemdeszczulub
szerzej—pogody
63
.Nodens,podobniejakwspomnianewcześniejboginie,był
związanyzkultamiakwatycznymiorazzsamąwodą,oczymświadcząwyobrażenia
zwierzątmorskichodkrytewjegoświątyni.Dodatkowo,zdaniemniektórychbada-
czy,łączenieNodensazMarsemwskazujenajegokompetencjejakobogalecznictwa
ipolowań64.Większośćuczonychzgadzasięjednak,żechodzituoodwołaniedo
Marsauzdrowiciela,anie–wojownikaczybogalasówipolowań65.
Wokresiegalorzymskimcharakterystycznestałosięprzypisywaniepsajako
atrybutubogomgreckimirzymskim,którychCeltowieuznalizauzdrowicieli,jak
np.:MarswMavilly,ApolloBelenusczyApolloCunomaglus.Potwierdzatowygląd
sanktuariumMarsawMavilly.Miałoonoewidentnieterapeutycznycharakter,aboga
czczonownimjakouzdrowiciela.CzęstoprzedstawianoMarsazpsem–symbo-
lemuzdrawiania,aletakżeśmierciiodrodzenia66.Zewzględunaniskąpozycjępsa
wgrecko-rzymskimkręgukulturowymmożnaprzypuszczać,żetakiepołączeniejest
wynikiemwpływówceltyckich,tymbardziejżeczęśćzbóstwmęskichobcegopocho-
dzeniafunkcjonowaławpanteonieceltyckimzewzględunanmałżeństwo”zjedną
zrodzimychbogiń-matek.IlustracjątejtendencjijestApolloGranusiwspomniana
jużSirona67.Celtowieuznawalijązapatronkęlecznictwaiprzedstawializwężem,
jajemorazsiedzącympsem.Niemawątpliwości,żebyłaonajednązwielulokalnych
bogiń-matek.PiesbyłbywięcpierwotniezwiązanyzSironą,aniezjejmałżonkiem,
mimożewGrecjiiRzymietakżeApollauznawanozabogalecznictwa.
63Ibidem;por.T.F.O)Rahilly:EarlyIrishHistoryandMythology.Dublin1946,s.495.
64RomanBritainin1956.nJournalofRomanStudies”1957,t.47,s.227;CorpusInscriptionum
Latinarum.T.8.(dalej:CIL8),138;139.
65Należypamiętać,żewwynikuninterpretatioceltica”rzymskibógMarsnabrałcechtypowo
celtyckichiprzezCeltówwwiększościprzypadkówbyłczczonywpołączeniuzlokalnymibó-
stwamilasówlubuzdrowicielami,nieprzybierająccechtypowegobogawojny.Byćmożewynikałoto
zfaktu,żewwierzeniachceltyckichrolębóstwwojnypełniłyprzedewszystkimbóstważeńskie,jak:
Morrighan,Machaitd.Zob.:J.Gricourt:Epona‑Rhiannon‑Macha.nOgam”1954,t.6,s.25—40;
por.B.Gierek:Celtyckieboginiewojny.nZeszytyNaukoweUniwersytetuJagiellońskiego.Studia
Religiologica”2003,z.36,s.1—21.
66E.Thevenot:DivinitésetsanctuariesdelaGaule.Paris1968,s.67—69.
67G.Weisgerber:DasPilgerheiligtumdesApolloundderSironavonHochscheidimHuns‑
rück.Bonn1975.ZachowałysiętakżeliczneinskrypcjewotywnepoświęconeApollinowiiSironie
zob.:CIL8,582(Sironae/Adbucietus/Tocetifil[ius]/v[otum]s[olvit]l[ibens]m[erito]);CIL8,
3143(Num[ini]Aug[usti]de[ae]/Dirona[e]Cani[a]/Magusialib[erta]/v[otum]s[olvit]l[ibens]
m[erito]);CIL8,4661(ApollinietSi/ronae/BiturixIuliif[ilius]/d[edit]);CIL8,6327(Deae/Siro-
nae/Cl[audius]/Marcianus/v[otum]s[olvit]l[ibens]l[aetus]m[erito]);CIL8,6458(Inh[onorem]
d[omus]d[ivinae]Apo[lli]nietSironae/aedemcumsignisC[aius]Longinius/Speratusvet[eranus]
leg[ionis]XXIIPr[imigeniae]P[iae]F[idelis]etIuniaDevaconiunxetLon/giniPacatusMartinula
Hila/ritasSperatianusfili[i]in/suoposueruntv[otum]s[olverunt]l[ibentes]l[aeti]m[erito]/Mu-
cianoetFabianoco[n]s[ulibus]);nL)AnneEpigraphique”(dalej:AE)1994,1256—1257;1991,1248;
1983,828;1992,1304.
