Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AgnieszkaBartnik:Pieswwierzeniachplemionceltyckich
13
Zwierzętatetowarzyszyłytakżeposłańcowibogów—Hermesowi11.Pozawspo-
mnianymiprzypadkamiobecnośćtychzwierzątwkulciereligijnymwGrecjiczy
Rzymiebyłaczymśniesłychanierzadkim12.Częściejużywanopsówjakozwierząt
ofiarnychlubprzedmiotupraktykmagicznych13.Pojawiałysięonem.in.wkulcie
Hekate,częstoprzedstawianejwtowarzystwietzw.psówwojny.Składanojebo-
giniwofierze,odprawiającrytuałnarozstajachdróg.Stosowanotakżeamulety
wykonywanezpsiejskóry14.NależysięzatemzgodzićzestwierdzeniemLesława
Morawieckiego,żezarównowGrecji,jakiwRzymiepiesniebyłprzedmiotemsa-
modzielnegokultureligijnego,ajegoobecnośćnaobrzeżachsferyreligijnejświata
klasycznegojestwyłącznieodbiciemdziałańmagicznychoprastarym,sięgającym
drugiegotysiącleciarodowodzie15.
Zupełnieodmiennieprezentowałasięrolapsawżyciuiwierzeniachplemion
celtyckich.Celtowieprzypisywalitemuzwierzęciuróżnewłaściwości,włączającgo
doswychwierzeńiobrzędów.Darzylipsyszacunkiemnietylkozewzględunaich
gotowośćdosłużeniaczłowiekowi,lecztakżezpowoduprzypisywanychimnadprzy-
rodzonychwłaściwości.SzczególnąuwagęCeltówzwracałwyczulonywęchzwierząt,
ichsłuchorazzmysłorientacji,którypozwalałimodgrywaćrolęprzewodników.
Wierzono,żepieszawsze,niezależnieodwarunków,byłwstanieodnaleźćdrogę
powrotnądodomu.NaCeltach,przywykłychdopostrzeganiaświataprzezpryzmat
cyklicznościżycia16,wrażenierobiłatakżeodbywającasięzawszeotejsamejporze
rujapsów.Powszechnieteżprzypisywanoimniezwykłezdolnościregeneracyjne.
Psypojawiałysięczęstozarównowżyciucodziennym,jakireligijnymplemion
celtyckich.Występowaływwielumitachilegendachceltyckich,przedstawianewto-
warzystwiebogówlubherosów,zktórychwiększośćmiałaprzynajmniejjedno
takiezwierzę,częstocharakteryzującesięjakimiśniezwykłymi,nadprzyrodzo-
11Uznawanogom.in.zabogapsówstróżujących.Zob.:Hesiod:HymmtoHermes.In:Idem:
HomericHymnsandHomerica.Ed.H.G.Evlyn-White.Adelaide2007,s.560,Ant.Liber.Met.23.
12
L.Morawiecki:nŚwiętePsy”.Pieswżyciuczłowiekaikulciereligijnymwstarożytności.
W:StudiaClassicaetByzantinaAlexandroKrawczukOblata.Kraków1996,s.64.
13NatematpochówkówpsówwGrecjizob.L.P.Day:DogsBurialsintheGreekWorld.nAme-
ricanJournalofArchaeology”1984,vol.84,s.21—32.
14Theophrastus:Characters.Transl.J.Rusten.Cambridge2003(dalej:Teoph.Charac.),
XVI,13.
15L.Morawiecki:nŚwiętePsy”.Pieswżyciuczłowiekaikulcieł,s.77.
16WzmiankinatentematznajdziemyjużwtekstachJuliuszaCezaraiDiodoraSycylijskiego,
atakżewwalijskichcyklachmitologicznych,jaknp.Mabinogion.Zob.G.Jons,T.Jons:TeMabino‑
gion.London1949.AtakżewpoemaciePieśńAmergaina,wktórymmożemyprzeczytać:nAmgaeth
im‑muir/amtondtrethan/amfuaimmara/amdamsechtndirend/amséigin‑aill”.Zob.Lebor
GabalaErenn.TeBookoftheTakingofTeIreland.Ed.&transl.R.A.S.Macalister.London
1956.PrzytoczoneprzykładywjednoznacznysposóbświadcząowierzeCeltówwcyklicznośćżycia.
Zob.A.Bartnik:Paliegeneza,reinkarnacja,metempsychoza,wędrówkadusz.Celtowieadoktryna
Pitagorasa.nPodteksty.Czasopismokulturalno-naukowe”2008,t.3.
