Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Artykuły
symbolemwierności.Psałączonozsymbolikąsolarną,chociażznacznieczęściej,
szczególniewmitologiiceltyckiej,uznawanogozazwierzęlunarnezwiązane
znocą.Wniektórychkulturachwskazywanotakżejegobliskiezwiązkiześmier-
ciąibóstwamiokompetencjachchtonicznych5.Przypisywanomutakżewłaści-
wościlecznicze,przezcostałsiętowarzyszembóstwuzdrowicieli,awszerszym
kontekścietakżebogówibogińodpowiedzialnychzapłodnośćorazodradzanie
przyrody6.
Symbiozaczłowiekaipsaznalazłaodbiciewsferzereligii,chociażwprzy-
padkuwiększościludówindoeuropejskichtrudnouznaćgozaobiektkultu7.Pies
pojawiałsięm.in.wmitologiigreckiejirzymskiej
8
,alejegorolakultowabyła
znacznieograniczona,ponieważstarożytniGrecyiRzymianienietolerowali
obecnościpsawsferzereligijnej.Związanaztymzwierzęciemsymbolikabyła
niejednoznaczna.ZjednejstronywGrecjifunkcjonowałosilniepejoratywne
określeniencyniczny”
,czylinpsi”9.ZdrugiejstronyłączonopsyzAsklepiosem,
bogiemuzdrawiania,cotrudnouznaćzazjawiskonegatywnebądźobraźliwe10.
5A.M.Kempiński:Encyklopediamitologiiludówindoeuropejskich.Warszawa2001,s.348;
por.M.Lurker:HundundWolfinihrerBeziehungzumTode.nAntaion”1961,Bd.10.
6
WGrecjipiesbyłzwiązanyzbogiemlecznictwaAsklepiosem,zwierzętatetowarzyszyły
takżeboginilasówArtemidzieorazrzymskiejDianie.Celtowieczyniliznichtowarzyszybogiń-
-matek,odpowiedzialnychm.in.zapłodnośćiodradzaniesiężycia,orazbóstwodpowiedzialnych
zaleczenieiźródłalecznicze,jaknp.NodensczyCoventinalubSirona.Rzymskiebóstwaodpo-
wiedzialnezauzdrawianie,jakApollo,powejściudopanteonuceltyckiegootrzymywałypsajako
towarzysza.Zob.G.D.Hart:Asclepius:TeGodofMedicine.London2000,s.88.
7Wwierzeniachwiększościludówindoeuropejskichpiesniemiałwłasnychświątyńiniebył
zwierzęciembezpośrednioobjętymkultem.Odgrywałraczejrolętowarzyszalubposłańcabogów,
samniebędącprzedmiotembezpośredniejczci.Najegonboskość”wpływałzwiązekzkonkretnym
bóstwem.
8Wmitologiigreckiejpsypojawiałysięwlicznychopowieściachzwiązanychzherosami.
PrzykłademjestArgus,wiernypiesOdyseusza.Wieleznichbyłozwiązanychzbogami,jaknp.
psytowarzysząceboginiłowówArtemidzieczyLaelaps—magicznypiespodarowanyprzezZeusa
Europie,późniejnależącydoKefalosa,którywykorzystałgodopolowanianalisateumesyj-
skiego.Zob.:Apollodorus:TeLibrary.Transl.J.G.Frazer.London1921(dalej:Apollod.Bibl.),
2,57;Pausanias:DescriptionofGreece.Transl.W.H.S.Jons.London1918(dalej:Pausan.Descr.),
9,19,1;TeMetamorphosesofAntoniusLiberalis:ATranslationwithCommentary.Ed.C.Francis.
London&NewYork1992(dalej:Ant.Liber.Met.),41;Hygini:Astronomica.Rec.A.Bunte.London
2010(dalej:Hyg.Astr.),2.35.SzczególnąrolęwmitologiigreckiejodgrywałtrzygłowyCerber
strzegącyHadesu.Zob.M.Bloomfield:Cerberus,theDogofHades.TeHistoryofanIdea.
London1905;por.C.Sourvinou-Inwood:TreeRelatedCerberi.nAntikeKunst”1974,t.17,
s.30—35.
9
Odgreckiegosłowakynikosbędącegoprzymiotnikiemodrzeczownikowymodkýon—
npies”.
10Wniektórychsanktuariachpoświęconychtemuboguwtrakcieleczeniawykorzystywano
psy,któremiaływylizywaćrany.Zob.L.R.Farnell:GreekHeroCultsandIdeasofImmortality.
Oxford1921,s.234—279.
