Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
blicznywiecwsprawierównouprawnieniapolitycznegokobiet53został
zwołanywczasietzw.ndekadywolności”(1-10listopada1905r.).Tenkrót-
kiokreszakończonywprowadzeniemstanuwojennegobyłczasem,
wktórymrozwinęłosięjawneżyciepolityczne,odbywałysięciągłewie-
ceidemonstracjeipanowałapełnawolnośćsłowa54.
Proklamowaniemanifestupaździernikowegoorazwprowadzenie17
marca1906r.nowegoprawaostowarzyszeniachzapoczątkowałoszeroki
ruchstowarzyszeniowywKrólestwie.Do1914r.powstałowWarszawie
około30organizacjikobiecych,zktórychkilkapodjęłoaktywnośćpra-
sową.Swojądziałalnośćzalegalizowałynaprzykładziemianki,które
w1907r.zarejestrowałyStowarzyszenieZjednoczonychZiemianek.Po-
wstałtakżeKatolickiZwiązekKobietPolskich.Wtymsamymrokuzo-
stałyrównieżzalegalizowanedwieorganizacje,któredomagałysięprzy-
znaniakobietompełnychprawpolitycznychicywilnych.Jakopierwsze
zostałoutworzonePolskieStowarzyszenieRównouprawnieniaKobiet
zLudwikąJahołkowską-Koszutską(1869-1928)naczele.Wkrótcezorga-
nizacjiodeszłagrupadziałaczekskupionawokółPaulinyKuczalskiej-Re-
inschmit.ZałożyłyoneZwiązekRównouprawnieniaKobiet.Rolęniefor-
malnegoorganuprasowegoZwiązkupełniłoczasopismonSter”
,któresta-
łosiętrybunąruchufeministycznegonaziemiachpolskich55.
Potrzebasamoorganizowaniasiękobietzkręguliberalnejilewico-
wejinteligencjiwynikaławdużejmierzezobserwacjiichdotychczasowej
obecnościwruchusocjalistycznym.Masowywdobiewydarzeńrewolu-
cyjnych1905r.napływkobietdostrukturpartyjnychunaoczniłfakt,że
choćuczestniczyłyonewprawiewszystkichformachdziałalnościpartyj-
nej,tylkokilkaznichweszłowtymczasiedoorganówkierowniczych
PPS.W1904r.wskładpięcioosobowegokomitetulokalnegoPPSnagu-
berniewarszawskąipłockąweszłaMariaPaszkowska(1859-1925).Biuro
CentralnePPSprowadziłynatomiastZofiaWortman-Posnerowa(1877-
1924)iMariaChmieleńska(1869-1945).Wortman-Posnerowaweszłateż
wiosną1905r.wskładWydziałuBojowego,sprawującwnimopiekęnad
OrganizacjąTechniczno-Bojową.Wmarcu1905r.EsteraGolde-Stróżec-
53P
.Kuczalska-Reinschmit,Wyborczeprawakobiet,Warszawa1907,s.1,24.
54Zob.np.A.Żarnowska,Rewolucja1905-1907akulturapolitycznaspołeczeństwaKrólestwa
Polskiego,w:Społeczeństwoipolityka…,op.cit.,s.1-10.
55J.Franke,Polskaprasakobiecawlatach1820-1918.Wkręguofiaryipoświęcenia,Warszawa
1999,s.197-198.
43
