Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Kontekstymodernistycznegorozwoju
kursstajesięswegorodzajusztuką,którejregułymającharakter
arbitralnyitymczasowy,utrzymująsiępodwarunkiemprzekonania
donichwspólnotyuczonych.Kuhnzauważa,żeprzejścieodpara-
dygmatuznajdującegosięwstaniekryzysudoinnegonienastępuje
nwwynikuuszczegółowieniaczyteżrozszerzeniastaregoparadyg-
matu.Jesttoraczejprzebudowadanejdziedzinyodpodstaw,zmie-
niającanajbardziejelementarneuogólnieniateoretyczneorazwiele
metodizastosowańparadygmatycznych”12.
Dominacjarefleksyjnościwpoznaniuidiagnozowaniuzjawisk
społecznychtomożliwośćprzywróceniarównowagimiędzyróż-
nymibiegunamiżyciaczłowieka,odwrótodjednostronnościiafir-
macjacałego,wielostronnegobogactwaludzkiejegzystencji.Także
pojawieniasięnowychwyzwań,któredziśznalazłysięwcen-
trumuwagiukazującwieloaspektowycharaktersprzecznychnar-
racji,zarównonapoziomiejednostek,społeczeństwczybloków
państw13.Zarównoparadygmatyjakipraktykikulturowezakładają
pewnąwizjęświataiokreślonysposóbrozumieniarzeczywistości.
Używającformułkuhnowskichmożnapowiedzieć,żegdybadacz
rozwiązujezagadkęwramachdośćwyraźnieukonstytuowanego
polaproblemowego,tozastosowanametodawinnawynikaćze
specyfikiprzedmiotuijąuwzględniać.Wtakichsytuacjachzasto-
sowanemetody,kategorie,założeniaczykoncepcjewspółtworzą
przedmiotbadania14.Wtymkontekściekażdyelementjestzrozu-
12T.S.Kuhn,Strukturarewolucjinaukowych,WydawnictwoAletheia,Warszawa2001,
s.17.
13Dezaktualizacjiuległyfragmentaryczniepostrzegającerzeczywistośćparadygmaty,
którepogłębiłyistniejącyodwiekówpodziałnaukinaodrębne,wzajemnieniezależ-
ne,wąskiedziedziny,któremogąbadaćjedyniefragmentyrzeczywistości,aniesą
wstanierozwiązywaćskomplikowanychproblemówmultidyscyplinarnychwystępu-
jącychwzintegrowanejrzeczywistości.Zakreszachodzącychwspółcześnieprocesów
zwracauwagęnafakt,iżkoniecświata,jakiznamywymagarekonstrukcjinaukspo-
łecznych.Zob.I.Wallerstein,Koniecświatajakiznamy,WydawnictwoScholar,War-
szawa2004,s.192-203.
14T.S.Kuhn,Dwabieguny.Tradycjainowatorstwowbadaniachnaukowych,Państwo-
wyInstytutWydawniczy,Warszawa1985,s.406-439.
40
