Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Kontekstymodernistycznegorozwoju
przyjmujesięzałożenie,żewiedzajestobiektywna,toznaczynieza-
leżnaodosoby(doświadczeń,przekonań,wartościbadacza).Ataka
postawajestmożliwadziękiistnieniugranicymiędzyprzedmiotem
(badania)ipodmiotem(badającym),acoistotne,tęwiedzęmożna
kumulować.Sukcespodejściakoncepcjinormatywnychwynika
zfaktu,żezakładaonaistnieniepewnych,stałychelementówana-
lizyusiłującychwskazywaćnaklasyfikacjęzjawiskorazwyjaśniać
idokonaćprzewidywań.Torównocześnieprzyczynatkwiących
wniejograniczeń:cenązaprecyzjętwierdzeńjestograniczaniepola
badańiprzyjmowanieperspektywyahistorycznej8.
Jeślizgodzimysięzustaleniamipodejśćnormatywnychiuznamy,
żeteorianietłumaczypraktyki,wówczasjesteśmypostawieni
wobliczuspecyficznegodylematu.Okazujesiębowiem,żerefleksję
poznawcząnękanakładaniesięwjejobrębiedwóchtypównracjo-
nalności”
,októrychpisałSchumpeter-racjonalnościmyślenia
iracjonalnościdziałań,zwłaszczainstytucjonalnych9.Zjednejstrony
podjętarefleksjapodlegaćbędzieteoretycznymwymogomniezależ-
negointelektu,zdrugiejzaśdyrektywomzłożonegodziałania,któ-
rychniesposóbzignorować.Powyższatezastanowitakżeesencję
weberowskiegorozumieniaracjonalności.Dokonującjejartykulacji
należypodkreślić,żerozumdlaWeberatoprzedewszystkiminstru-
mentsłużącydoosiąganiapraktycznychcelówpoprzezprecyzyjną
kalkulacjęadekwatnychśrodków.Racjonalnymstajesiętakiedzia-
łanie,którezmierzadooptymalizacjitegozadania.Zatemracjonal-
nośćtonicinnegojakfunkcjaoptymalizacjisukcesu,któregoeko-
8
Wiarygodnej,cennejpoznawczowiedzyopolitycedostarczająteparadygmaty,któ-
restojąnagruncierealizmupoznawczegochoćbywwersjiosłabionej.Ostatecznie
postęppoznawczydokonujesięwprocesiekonstruktywnejmiędzyparadygmatycz-
nejiwzajemnejkrytykistawianychhipoteziichuzasadnień.Zob.T.Klementewicz,
Politologiajakowieloparadygmatycznastrukturawiedzy,ne-Politikon”Kwartalnik
NaukowyOśrodkaAnalizPolitologicznychUniwersytetuWarszawskiego,2013,
nr5,s.196.
9
J.A.Schumpeter,Kapitalizm.Socjalizm.Demokracja,Warszawa1995,s.323.
38
