Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1010Socjologialiteratury:początki
23
zazwyczajprzyomawianiuflhistorii”socjologiiliteratury,takżezpowodukon-
trowersyjnegorozdziałuflPodłożerasoweżycialiterackiego”.
Popierwsze,Publicznośćliterackajestważnaiodważna,ponieważzaj-
mujesięsystematyczniezagadnieniemmarginalnymzarównofldziś”,jakiflwczo-
raj”natereniesocjologii.Podrugie,jestwznaczącejswejczęściwyważona
naukowoizwracauwagęnaprądy,ideologieitrendypolityczneobecnewczasach
autora.Potrzecie,zajmujesięzagadnieniamizzakresuklasycznejsocjologii
literatury,którewystępująwspółcześniewliteraturzeprzedmiotu,jakiszkicuje
mapędrogowądlaanalizzzakresusocjologiiwiedzy.Bystrońdotykamoimzda-
niemfundamentalnychkwestii,takichjak:publicznośćliteracka,wpływdziełana
życiezbioroweiindywidualneodbiorców,wpływodbiorcównadziełoliterackie,
instytucjeiczynnikiludzkieipozaludzkiewywierającewpływnapowstawanie
dziełaijegorecepcję,wpływindywidualnościsamychtwórców(pisarzy,poetów,
dramaturgów)naaktorówspołecznych,kolektywnychipojedynczych.Ichociaż
nieidzietakdalekojakANTiradykalnykonstruktywizm,nietraktujesystemu
literackiegoiposzczególnychdziełjakoaktywnychaktantów,ożywianychspo-
łecznieprzezinnychaktantów,tojestonnajbardziejchybainspirującyspośród
gronaklasycznychsocjologówzkręguOMP.Trzebajednakszybkododać,że
wsensieodwaginaukowejiodkrywczościniedochodzidopoziomuGeorga
Simmla14.Piszenp.zachowawczo:
Otóżcodoujęciarzeczywistościmusimysięporozumieć.Czyżbydorzeczywi-
stościnależałozaliczyćwalkiwewnętrzneHamleta,cierpieniaWertera,przygody
panaZagłoby?Oczywiście,żenie[oczywiście,żetak:przyp.T.M.K.],ichdzieje
mieszcząsięwfikcyjnychwymiarachświatów,każdorazowostwarzanychwysił-
kiemwyobraźnitwórczej,alenienależądoświatarzeczywistego[należą:przyp.
T.M.K.].Nienależąonerównieżdonaszegozakresubadawczego;dlasocjologa
obojętnesądziejeHamletaicierpieniaWertera[ajednaknależądozakresuba-
dawczegoiniesąobojętne:przyp.T.M.K.](Bystroń2006,s.28).
Jednaknietochciałemuwypuklić.Bystrońwswoimautorskimprzeglądzie
prehistoriisocjologiiliteraturywspominawkładwrozwójtejdyscyplinyMa-
damedeStaëliTaine’a,aletakżeniewymienionychdotądPhilarète’aChaslesa
(1798-1873),podkreślającegowartośćstudiównadżyciemliterackim,Ferdinanda
Brunetière’a(1849-1906),łączącegoideeewolucjonizmuzanaliząrozwojugatun-
kówliterackich,ponadtoAlexandre’aBeljamego(1842-1906),skupiającegosiępo
14
WksiążceKiedydomzaczynapłonąć…sygnalizujętomocniej(zob.Simmel1916,s.6;
Korczyński2019,s.139-140).
