Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Rozdział10Socjologialiteraturysubdyscyplinąsocjologiiwiedzy
Międzyautoremijegopublicznościąpośredniczyłyróżnorakieśrodkidyfuzji–
manuskrypty,druki,mikrofonyetc.,auzależnienieroliartystyodformkontaktu
zodbiorcamiwyrażałosięzawszepewnymzaniepokojeniem,gdypanującysystem
znaczeńrozszerzałswójspołecznyzakres,gdywkrąginformacjidostępnejdlaelit
dostawałysięnowewarstwyspołecznedziękinowymśrodkompowielaniatreści.
ZnanesąnarzekaniaPlatona,iżwynalazekpismaodzwyczaiłludziodmyślenia
ikształceniapamięci,znaczniewięcejoporówwywołałwynalazekGutenberga,
aponętnamożliwośćdotarciadoszerszychkręgówpublicznościwśródtwórców
budziłaprzeważnieuczuciamieszane–obawialisię,jeślinieupadku,towkaż-
dymrazieskorelowanegozniąkoniecznegoobniżeniastandardówprawdziwej
literatury(Rudzińska1978,s.149).
Trudnomówićoklasycznymujęciusocjologiiliteraturybezodwołania
dodwóchpolskichuczonych,StanisławaOssowskiego(1897-1963)orazJana
StanisławaBystronia(1892-1964).
W1936rokuOssowskiszkicujetrzysocjologicznezagadnieniaskupione
wokółdziełasztuki.Dziełobędzieinteresowaćsocjologawówczas,gdyzostanie
potraktowanejako:a)pewienwytwórżyciaspołecznego,b)przedmiotreakcji
emocjonalnych,ukształtowanychpodwpływemśrodowiskaspołecznego,c)ośro-
deknowychstosunkówspołecznych(Ossowski1966,s.366).
Ossowski,jakwidać,odnosisiędodziełartystycznychjakotakich,pro-
wadzącswójoglądzpozycjisocjologiisztuki,majączapewnetutakżenamyśli
socjologięliteratury:
mówiącosocjologiisztukiużywamtedywyrazusocjologiawznaczeniunajszer-
szym,obejmującymzarównozagadnieniadotyczącestosunkówspołecznych,jak
izagadnieniadotyczącewytworówżyciaspołecznego,bezwzględunato,czytymi
wytworamibędąinstytucje,czyprzedmiotymaterialne,takiejakdziełasztuki,
czywreszciepsychikaludzka,ukształtowanaprzezwspółżycie,byletylkowdo-
ciekaniachzostałzachowanysocjologicznypunktwidzenia,tzn.punktwidzenia,
któryzajmujemywtedy,gdywprzedmiotachbadanychinteresująnasjakieś
funkcjeżyciaspołecznego(Ossowski1966,s.366).
W1938rokupowstajeniezwykłaksiążkaJanaBystroniapt.Publiczność
literacka.Jesttopozycjaważnadlasocjologiiliteratury,aletakżedlaklasycznej
socjologiiwiedzy.Bystrońposługujesięjeszczeżargonemdualistycznym,nie
zwracauwaginaczynnikinieożywione,redukującswojąanalizędoflludzi”,ale
zpunktuwidzeniainteresującychmniezagadnieńklasycznejsocjologiiliteratury.
Poświęcętejpracywięcejuwaginiżinnymtradycyjnympozycjomwymienianym
