Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KsiążkaoKochanowskim*
Nawetnatleogólnegokryzysupolonistykiobecnystanbadańnadliteraturąstaro-
polskąprzedstawiasięponuro.Oliteraturzetejzupełnieunasgłucho.Starszepokolenie
jejbadaczyprzerzedziłaśmierć–odszedłniedawnoStanisławŁempicki–niektórzy
zwrócilisiękuinnymterenomhistoriiliteratury(St.Adamczewski,J.Krzyżanowski).
Następców,zmałymiwyjątkami,niewidać.UkazaniesięznakomitejpracyWacława
BorowegoopoezjipolskiejXVIIIw.ogólnegoobrazuzmienićniemoże.
Nicdziwnego,żewtakiejsytuacjiSpółdzielniaWydawnicza„Czytelnik”zdecy-
dowałasięnawznowienieznanejmonografiiStanisławaWindakiewiczaoKochanow-
skim.Wieleprzemawiałozatymwyborem:pracatazarównoswoimirozmiarami,jak
jasnościąiprostotąstylu,ograniczającegodominimumzasóbfachowegosłownictwa,
odpowiadapotrzebomszerokiegoczytelnika.Niestety,inneprzyczynydecydująojej
nieprzydatnościjakoksiążkipopularnonaukowej.
Ponownewydaniamonografiiliterackichzdarzająsięunasdośćrzadko,awyjątko-
wotylkopojawiająsiępośmierciautora.Postępbadańnaukowychograniczaichdłu-
gowieczność.AleksiążkaWindakiewiczajeststosunkowoniestara:ukazałasięwroku
1930,odtegoczasustudianadKochanowskimnieposunęłysięotylenaprzód,byzmie-
nićwzasadniczychrysachjegopoetyckieoblicze.Takwięcteoretycznie:gdybyspro-
stowaćniektórefaktycznebłędylubchociażomówićjewprzypiskachorazuzupełnić
bibliografię–byłobywszystkowporządku.
Alenapisałosięwyżej–żemonografiaWindakiewiczapochodzizroku1930.To
jestjednaktylkometrykaksięgarskatejksiążki.Jejmetrykahistorycznoliterackajest,
niestety,okilkadziesięciolecistarsza.Wszystkoto,cownauceoliteraturzenastąpiłopo
okresiepozytywizmujakbyniedotarłodoWindakiewicza,niepobudziłogownajmniej-
szymstopniudorewizjirazskrystalizowanejmetodybadawczej.Możnabyjąnazwać
metodąfilologiczno-biograficzną.Tadwuczłonowanazwaoddajedwoistośćstosunku
uczonegodoprzedmiotubadania,tj.dziełaliterackiego.
NiekiedyWindakiewiczstosujerzeczywiściemetodęfilologiczną:starasięutwór
literackiopisać,wyjaśnićzawartewnimtrudności,zbadaćokolicznościzwiązanezjego
powstaniem,umiejscowićgowhistoriiliteratury.Itosąnajbardziejwartościowe,do
dziśniepozbawioneaktualności,stronicejegoksiążki.AnalizastylistycznaPsałterza,
rozdziałoTrenachjakopomnikupoezjiżyciarodzinnegonależądonajlepszychrzeczy
wtym,„counasoKochanowskimpisano”.Niestety,inneutworyomówionesąznacznie
mniejstarannie:jakżeczęstoWindakiewiczpoprzestajenastreszczeniach(niegorszych
∗StanisławWindakiewicz,JanKochanowski,SpółdzielniaWydawnicza„Czytelnik”,wyd.2,Kraków
1947,s.202i2nlb.,i1tabl.
