Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Zasadadwustronnościwprocesiecywilnym
25
byłaprzyjmowananiemalżejakopewnikistądniepoświęcanojejczęstodostatecznej
uwagizarównowprawiepolskim,jakiobcym15.Pojęciezasadydwustronnościproce-
supojawiasięteżworzecznictwiesądowym.Podkreślasięwnim,żeistnieniedwóch
itylkodwóchstronprocesuwarunkujejegotoczeniesię16.Dwustronnośćprocesujest
częstoujmowanajakojednozistotniejszychkryteriówrozróżnieniamiędzypostępowa-
niemsądowymaadministracyjnym17.Wstosunkudotegoostatniegowspominasięco
prawdaniekiedyostrukturzedwupodmiotowej,alewkontekściewyróżnieniaorganu
administracjizjednejorazstronylubstronpostępowaniaadministracyjnegozdrugiej18.
2.Zasadadwustronnościbyłaobecnawhistorycznymrozwojuprocesucywilnego.
Wpełnidwustronnybyłrzymskiprocescywilny,wktórympodmiotamibyłydwiestrony
(partes),czylipodmioty,narzeczktórychiprzeciwktórymtoczyłosiępostępowanie19.
WedługpoglądówRzymianprocescywilny,akonkretnietzw.iudicium20stanowiłoactum
triuspersonarum21.Wymaganiedwustronnościprocesubyłostądobecnewkażdym
zrodzajówrzymskiegoprocesucywilnegoodprocesulegisakcyjnegopoproceskog-
nicyjny22.Wczasachnowożytnychistnieniedwóchprzeciwstawnychstronorazsądu
byłotakżefundamentemteoriizmierzającychdookreśleniaistotyprocesucywilnego,
wtymprzedewszystkimteoriiprocesujakostosunkuprocesowego23.Wedletejteorii,
wzależnościodprzyjętegowariantu,stosunekprawnymiałsięzawiązywaćmiędzy
sądemadwomastronamilubmiędzysamymistronami24.Teoriatauzależniałaistnie-
nikówpostępowaniaegzekucyjnego,por.J.Jankowski,Uczestnicysądowegopostępowaniaegzekucyjnego,
Łódź1992,s.71in.
15
Dwustronnośćprocesubyłaewidentnadlaprawnikówrzymskich,por.Gaius,Instytucje,t.IV
,rozdział
78.Wstarszejliteraturzepor.R.Morel,Traitéélémentairedeprocédurecivile,Paris1932,s.355.
16
Por.uchwałacałejIzbyCywilnejSNz28.03.1955r.,ICO18/55,OSNCK1955/4,poz.66;uchwałaSN
(7)z25.05.1994r.,IIICZP38/94,OSNC1994/11,poz.201;uchwałaSN(7)z14.10.1994r.,OSNC1995/3,
poz.40(wktórejSądnazwałzasadędwustronnościnkardynalnązasadąprocesucywilnego”);postanowienie
SNz25.03.1999r.,IIICKN214/98,LEXnr578040;postanowienieSNz14.07.1999r.,IICKN395/98,LEX
nr78411;postanowienieSNz17.01.2001r.,IVCKN1672/00,LEXnr53118;uchwałaSNz13.06.2003r.,
IIICZP36/03,OSNC2004/4,poz.52.
17
W
.Klonowiecki,Stronawpostępowaniuadministracyjnym,Lublin1937,s.60-61.
18
Por.A.Skóra,Współuczestnictwowpostępowaniuadministracyjnym,Warszawa2009,s.91-92.
19
W
.Miklaszewski,Wykładpostępowaniacywilnegorzymskiegowzarysiehistorycznym,Warszawa1885,
s.142;W
.Litewski,Rzymskiprocescywilny,Kraków1988,s.20;E.Szymoszek,Iudexwliteraturzeprocesowej
XII-XIIIwieku,Wrocław1992,s.5.
20
Natematróżnychznaczeńpojęciaiudiciumpor.E.Szymoszek,Iudex...,s.42-56.
21
E.Szymoszek,Iudex...,s.56.Określenietowystępowałojednakwróżnychwersjachuglosatorów,
por.np.Iudiciumetiamdiciturcausaextrinoactucomposita,actoris,reietiudicis.
22
W
.Litewski,Rzymski...,s.20-21,39,82.
23
F.X.Fierich,Rzeczostronachizastępcach[w:]A.Balasits,F.X.Fierich,Prawoprocesowecywilne,
Kraków1905,s.4-5;X.Fierich,Projektypolskiejprocedurycywilnejwoświetleniunaukiostosunkuproceso-
wym,Palestra1924/8-9,s.361in.;M.Allerhand,Nakazzapłatyprzeciwkozmarłemu,PPC1937/20,s.612;
S.Gołąb,Stronaprocesowawkodeksiepostępowaniacywilnego,CPE1939/1-6,s.2.
24
W
.Berutowicz,Cywilnoprocesowestosunkiprawne,PiP1971/3-4,s.590-591;Z.Resich,Istotaprocesu
cywilnego,Warszawa1985,s.39-40.Choćteoriastosunkuprocesowegonigdynieuzyskaławiększegozna-
czeniawnaucefrancuskiej,totakżetampodkreślasię,żeprocesjestszczególnąrelacjąprawnąconajmniej
