Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
1.WykolejeniespołecznewujęciuCzesławaCzapówa
dami.Oileniejestproblememodróżnienieosobywykolejonejodosobycał-
kowicieprzystosowanejspołeczne,otyletrudnościpojawiająsięwprzypadku
osoby,któracoprawdawpewnymstopniuujawniazachowaniaantyspołeczne,
alenieonenasilonenatyle,abyzpewnościązakwalifikowaćosobędo
określonegotypu.
Czapówniepodałjakichkolwiekprecyzyjnychkryteriówtypówwadliwej
integracjipostaw,takjaktojestprzedstawianechoćbywmiędzynarodowych
klasyfikacjachzaburzeń:amerykańskiejDiagnosticandStatisticalManual
ofMentalDisorders(DSM)bądźmiędzynarodowejInternationalStatistical
ClassificationofDiseasesandRelatedHealthProblems(ICD).Ponadtoautor
teoriiwykolejeniaspołecznegonieskonstruowałmetody,któraumożliwiałaby
diagnozęwyróżnionychprzezsiebietypówwadliwejintegracjipostawwujęciu
psychometrycznym.
Jakjużwspomniano,teoriawykolejeniaspołecznegoniezostałaprzezjej
autorazweryfikowanaempirycznie.Zkoleiautorowipublikacjinieudałosię
dotrzećdojakichkolwiekwynikówinnychbadań,któredotyczyłybytypów
wadliwejintegracjipostaw,copozwaladomniemywać,żedodniadzisiejszego
niezrealizowanotegocelu.
Wydajesię,żetreśćnajważniejszegodziełaCzesławaCzapówaWychowa-
niaresocjalizującegopozwalawyciągnąćwniosek,żewyróżnionetypywadli-
wejintegracjipostawdotycząosóbnieletnich(1978,s.114),aniedorosłych
(s.118).Trudnojednakotakąpewność,choćbyzuwaginaniektórepodane
przezautoraprzykłady,wktórychwystępująosobydorosłe(przywołany
uprzednioprzykładamerykańskichżołnierzyGeorge’aRonaldaYorkaoraz
JamesaDouglasaLathama).
Teoriawykolejeniaspołecznegojestwwielumiejscachzaskakującozbieżna
znajbardziejaktualnymiwspółczesnymimodelamiresocjalizacjiwśrodowi-
skuotwartym,którychprzykłademjestchoćbymodelRNR,czylimodelryzy-
ko–potrzeba–reagowanie(riskneedresponsivity),autorstwaDonaldaAndrewsa
iJamesaBonty(2010),któryjestmodelemoddziaływaniaioceny.Modelten
opartyjestnazasadach,dzielącychsięnanadrzędne:zasadaszacunku(posza-
nowanieautonomiijednostki,humanitaryzm,kierowaniesięetykąwpostępo-
waniu,sprawiedliwość,przyzwoitość),zasadaprzyjęciateoriipsychologicznej
(programypodstawoweopartenarzetelnychteoriachpsychologicznych,np.
teoriiuczeniasięspołeczno-poznawczego)izasadazwiększeniaprewencji
służb(redukcjawiktymizacjijakocelsłużb)oraznazasadykluczowe:zasada
humanitarnegotraktowania,zasadaryzyka,zasadapotrzeb,zasadageneralnej
reaktywności,zasadaspecyficznejreaktywności,zasadaszerokiegooddziaływa-
nia,zasadaszacowaniasilnychstronosoby,zasadastosowaniaustrukturyzowa-