Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Manifestacjewykolejeniaspołecznego
23
łeczeństwaiprzeciwstawnychtym,któreobowiązująaktualnie.Drugirodzaj
zaśjestkonsekwencjątzw.egoizmuegocentrycznego(asocjalności)bądźso-
cjocentrycznego(dyssocjalności).Zmanifestacjamiwykolejeniaspołecz-
negomamydoczynieniajedyniewprzypadkuspołecznegoantagonizmu
destruktywnego.ZdaniemCzapówamożnamówićodwóchpodstawowych
odmianachwykolejeniaspołecznego:1)wykolejeniuprzestępczymoraz
2)wykolejeniuobyczajowym,zależnieodrodzajunorm,któresąłamane.Osoby
wykolejoneprzestępczomożnapodzielićnaosobypopełniająceprzestępstwa
o:a)charakterzezłodziejskim(kradzież,kradzieżzwłamaniem,wyłudzenia),
b)charakterzebandyckim(kradzieżerozbójnicze,rozbój,przestępstwaprze-
ciwkożyciuizdrowiuzwiązanezzaboremmieniaorazc)charakterzezaba-
wowym(wandalizm,użycieprzemocybądźgroźbaużycianatychmiastowego
gwałtu,przestępstwaprzeciwkożyciuizdrowiuigodnościosobistejwynikają-
cezmotywówzabawowo-agresywnych,bójki,zgwałcenia).Osobywykolejone
społecznienatomiastdzieląsięnaosoby:a)odznaczającesięzachowaniami
autodestrukcyjnymi(alkoholicy,narkomani,mająceskłonnościsamobójcze),
b)zwykolejeniemseksualnym(przedwcześnierozpoczynającewspółżycie
seksualne,ekshibicjoniści,prostytuującesię),c)cechującesiępasożytnictwem
społecznym(nieuczącesięiniepodejmującepracy).
Czapów(1978,s.112)sądził,żeustosunkowaniedorzeczywistościzależy
przedewszystkimodmotywacjiczłowieka,gotowościdążeniadookreślonych
celów(Reykowski,1970).OdwołującsiędopoglądówTomaszewskiego(1963),
odróżniałdążeniedookreślonychcelówoddążeniakuokreślonymwynikom.
Niewkażdymprzypadkubowiemobadążeniapokrywająsięzesobą,alewkaż-
dymprzypadkudążeniedocelujestniezbędnymwarunkiemwystępowania
manifestacjipostaw.Niekiedyczłowiekniejestświadomy,żedążydozupełnie
innegoceluaniżelitego,którysobieuprzytamnia.ZdaniemCzapówa(1978)
najczęściejwśródmłodzieżywykolejonejspołeczniespotykamynastępujące
motywacje:1)niezadowoleniezobecnychwarunkówipragnienielepszych
warunków,2)pragnieniezdobyciabogactwawsposóbłatwyiniewymagający
wysiłku,3)uczucienudywynikającezbrakupoważniejszych,jasnookreślo-
nychobowiązkóworazzbrakuokazjidorelacjikonstruktywnejspołecznie,
4)tendencjadorozładowanianapięciaprzezpiciealkoholuizażywanienarko-
tyków,5)dążeniedouzyskaniazadowoleniaseksualnego,6)dążeniedowyła-
dowaniawrogościizademonstrowaniaswejdominacji,cozwiększapoczucie
własnejwartości,7)chęćdokonaniaczegoś,zwrócenianasiebieuwagiinnych
osób.Wymienionewyżejrodzajemotywacjisąmotywacjamiwłaściwymi(np.
pragnieniezdobyciabogactwa)orazmotywacjamiutylitarnymi(chęćdokona-
niaczegośwceluzwrócenianasiebieuwagiinnych).Wśródmłodzieżywyko-
lejonejspołeczniewystępujemotywacjawskazującanawystępowanieegoizmu
