Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
wstęp
zasługujewomawianychszczegółowotekstachcharakterystycznyrodzaj
realizmuodużympotencjaleafektywnym(nazywamgomemorealizmem
performatywnym),którymożeprzyczyniaćsiędoopisywanegoprzezHay-
denaWhite’ajużwlatachsiedemdziesiątychXXwiekuzatarciagranicymię-
dzyliteraturąahistoriografią.Wcześniejwdwóchrozdziałachprzedstawiam
tłohistoryczno-politycznekonfliktuwIrlandiiPółnocnej,kwestięistnienia
odrębnejkategoriiliteraturypółnocnoirlandzkiej(jakoliteraturymniejszej),
anastępniezagadnieniametodologicznedotyczącepamięcikulturowejijej
wymiaruperformatywnego.Wprowadzamkategorięperformatywukultu-
rowego,atakżewyjaśniam,naczympolegakulturowanormatywizacjaprze-
szłości.Wkonkluzjipracypowracakluczowezagadnienieretorycznejkon-
stytucjiprzeszłościwtekściekulturowym(tzw.„pożytecznej”przeszłości2),
atakżepojawiasiępojęciepamięcinaprawczej,któremawymiaretyczny–
służybudowaniusolidarnościzofiaramikonfliktu,dążeniudowybaczenia
(forgivingbutnotforgeting),aleteżidentyfikacjiznową,powstającąpokon-
flikcie„wspólnotąwyobrażoną”(zaBenedictemAndersonem).
Tropykonfliktutoksiążka,wktórejstaramsięodpowiedziećnapytanie,
jakwspółczesnaprozapółnocnoirlandzkamierzysięztrudnąprzeszłością
UlsteruicałejIrlandii,szczególnieznapięciamilat1968–1998.Cooczywiste,
zwłasnąhistorią,awdużejmierzezwciążpełnąnapięćteraźniejszością,
mierzysięwIrlandiiPółnocnejnietylkoliteratura,kultura,sztuka,lecztakże
całe,ciąglesilniepodzielonespołeczeństwo.Powstałonatentematwiele
opracowańnaukowych–doniektórychbędęsięgał,bywzbogacićniniejszą
pracę,jednakobecnamonografianiemacharakterusocjologicznego.Zjed-
nejstronyjużsamtytułsugeruje,żechcęzająćsiękonfliktemwIrlandiiPół-
nocnejzperspektywyzwiązanejzretorycznymwymiaremkultury.Zdrugiej
stronywymiartenwnaturalnysposóbprzenikasięzkwestiamispołecznymi
ipolitycznymi,bezktórychniedasięomawiaćhistorii,nawetjeślijestona
przedstawionawpowieści.Zatemniesposóbuniknąćdwudzielnejkonstruk-
cjipracy,naktórąskładająsię:pierwszaczęść(rozdziały1.i2.),gdziekładę
nacisknainformacjehistoryczne,tłospołeczno-kulturoweizarysowanie
koncepcjimetodologicznejwywodu,iczęśćdruga,pełniącarolęilustracji
najważniejszychtez,ajednocześnie–pośrednio,boodwołującsiędolitera-
tury–wprowadzającawświatcodziennychzmagańjednostkizrzeczywisto-
ściąIrlandiiPółnocnejostatnichdekad.
Kluczowepytanie,którebędziepowracałonakolejnychstronachtej
książki,brzmi:czy(ijak)pamięćzapisanawtekstachkulturymożewpły-
2Jesttopojęcie(ang.usablepast),któregoużywaJamesWertsch,powołującsię
nawpływesejuFryderykaNietzschegoOpożytkachiszkodliwościhistoriidlażycia.
Zob.J.V
.WeRTSCH:CollectiveMemory.In:MemoryinMindandCulture.Eds.P.BOYeR,
J.V.WeRTSCH.Cambridge–NewYork–Melbourne–Madrid–CapeTown–Singapore–São
Paulo,CambridgeUniversityPress,2009,s.122.
