Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
1.IRLANDIAPółNOCNA–PROWINCJAzPRzeSzłOśCIĄ
TowłaśniepóźniejszyprezydentRepublikiIrlandiiodcisnąłniezatarte
piętnonaoficjalnymdyskursiepolitycznym,jakidefiniowałcharakterpań-
stwowościirlandzkiejirelacjipaństwazKościołemwokresiemiędzywojen-
nym.DeValeraniezmienniepostrzegałswojąojczyznęjakokatolicką,awkaż-
dymrazieobarczonąmisjącywilizacyjnąwynikającązroli,jakąwzięłana
siebie,szerzącwzamierzchłejprzeszłościchrześcijaństwowEuropieZachod-
niej40.Kiedyw1937rokudeValeraosobiścienadzorowałpracenadKonsty-
tucjąIrlandii,zasięgałopiniiprzedstawicieliKościołakatolickiego,atakże
innychkościołówfunkcjonującychwIrlandii(irlandzkiegoKościołaangli-
kańskiego,KościołaprezbiteriańskiegoiKościołametodystycznego).Roboczą
wersjęKonstytucjiwysłanodoWatykanuzprośbąoaprobatę,jednakkardy-
nałPacelli,ówczesnysekretarzstanu(późniejszypapieżPiusXII),odmó-
wiłkomentarza.OstatecznawersjaKonstytucjizawierapreambułęrozpo-
czynającąsięodsłów„WimięPrzenajświętszejTrójcy…”[„IntheNameof
theMostHolyTrinity”],adalejpodkreślającąjeszczezobowiązaniacałego
naroduwobecJezusaChrystusa41.Do1973roku(doczasuwprowadzeniapią-
tejpoprawki)artykuł44.1określałrolęKościołakatolickiegowpaństwiejako
„szczególną”,aseriapięciuartykułówpodejmującychprawaczłowiekazostała
opartanaencyklikachpapieskichorazówczesnejnauceKościoła42.Trudno
jednoznaczniestwierdzić,czydeValeranadałdokumentowitakiwymiarze
względunaswojeprzekonania,czyzadecydowałyokolicznościpolityczne–
losKonstytucjizależałodreferendum,apoparcieKościołaporazkolejny
byłokluczowe43.JaksłuszniezauważaSeamusÓTuama,deValerzezależało
przedewszystkimnanowejustawiezasadniczej,więcniemógłsobiepozwolić
nakonfliktzbiskupami44.Konstytucjaz1937roku(obowiązującazpopraw-
kamidodzisiaj)miałabyćjednymznajistotniejszychelementówjegospuści-
zny,ponieważwczasieustanowieniarepublikiwIrlandiiw1948roku(formal-
nieweszławżycie18kwietnia1949)deValerabyłzaledwieposłemopozycji.
Popodzialewyspy,którynastąpiłw1921roku,drugimkluczowymaspek-
temtożsamościkulturowejIrlandczykówzpołudnia–obokpaństwowo
40Zob.T.BROWN:Ireland:ASocialandCulturalHistory1922-2002…,s.26–27.Brown
cytujeobszernefragmentyprzemówieniawygłoszonegoprzezdeValeręwAthlonew1933
roku,wskazującnamesjanistycznezapędyówczesnegopremiera.
41Zob.ConstitutionofIreland–BunreachtnahEireann.htps://www.taoiseach.gov.ie
/eng/Publications/Publications_Archive/Publications_for_2002/November%20
2002%20Version%20Constitution.pdf(dostęp:15.02.2018),s.8.
42Zob.R.F.FOSTeR:ModernIreland1600-1972…,s.544.
43OstateczniewreferendumzwolennicynowejKonstytucjiwygralitylko56,52%do
43,48%–zob.ReferendumResults1937-2015.htp://www.housing.gov.ie/sites/default/files
/migrated-files/en/Publications/LocalGovernment/Voting/referendum_results_1937-2015.
pdf(dostęp:2.01.2017),s.19.
44Zob.S.ÓTUAmA:RevisitingtheIrishConstitutionanddeValera’sGrandVision.
„IrishJournalofLegalStudies”2011,no.2(2),s.75.
