Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Badaniapamięcizbiorowejwświecieposttradycjonalnym
konsekwencjemożnanacodzieńobserwować.Takiezjawiskasąreakcjąna
prądyspołeczneikulturowepostulująceodrzucenieprzeszłościikwestionu-
jącejejznaczenie,aletakżenainnezjawiskawystępującewgwałtowniezmie-
niającymsięświecie.Takazmianapodejściadoprzeszłościspowodowała,że
przedoczamibadaczyspołecznychpojawiłysięnowezjawiska,ideeidziałania
społeczne,któreprowokujądostawianiapytańosposóbdefiniowaniamiejsca
przeszłościwewspółczesnymświecie.
Zeswejistotybadanianadpamięciązbiorowąnigdysięniekończą,gdyż
stalesązasilanenowymizjawiskami,działaniamiitreściami.Procesyprze-
kazupamięciwciążwłączająwkrągdziałańnarzeczinterpretacjiprzeszłości
nowepokoleniazichdoświadczeniami.Wchodząonewrelacjeztymiwyda-
rzeniamizprzeszłości,którewdanymmomenciezdająsięszczególnieaktual-
neitymsamymzyskująnaspołecznymznaczeniu.Ponadtobadaczespołeczni
przypisująpamięcizbiorowejcorazwiększąrolę:DOdkądpraktykipamięcisą
corazczęściejpostrzeganejakogłównacechacharakteryzującaformacjekul-
turowe,badanianadpamięciąstająsięważnymelementembadaniagłównych
problemówinapięćwewspółczesnymspołeczeństwie”(Misztal2005:109).
Wartowskazać,żebadaczewielokrotniepodejmowaliproblematykęspo-
łecznegowykorzystaniaprzeszłości,nadługoprzedtym,jakwśródokreśleń
odnoszącychsiędorelacjijednostkiigrupyzwyobrażeniamiprzeszłości
zacząłdominowaćterminDpamięć”(wrazzróżnymiokreśleniamiwrodza-
juDzbiorowa”,Dspołeczna”,Dkulturowa”itd.),abadaniategotypuzaczęto
określaćmianemmemorystudies18.Bliskiejestmistanowisko,któreprezentują
naprzykładElżbietaHałasiElżbietaTarkowska,żeprzeszłośćjestwsposób
nieodzownywpisanawkulturę,atymsamymwżyciespołeczne,iwzwiązku
ztymstalebyłaijestprzedmiotemdociekańantropologów,etnografów,so-
cjologów,psychologówspołecznych,kulturoznawców.Tarkowskaprzypomi-
na:Doczywistebyło,żemówiącotradycji,micie,społecznychwyobrażeniach
czasuiprzeszłościmówimyokulturze,żekulturajestoczywistymkontek-
stemrefleksjinadtymizjawiskami”(Tarkowska2012:19),aHałasdodaje:
DPrzeszłośćjestniejakowpisanawkulturęiwbudowanazostaławhistorię
kultury,wbadaniadziedzictwaitradycjikultury.Oiledociekaniegenezyczy
genealogiizjawiskkulturowychpoleganaśledzeniuichrozwojuwczasieod
przeszłościdowspółczesności,towbadaniachnadpamięciąprzeszłośćeks-
pandujezteraźniejszości,coopisywałmiędzyinnymiGeorgeH.Mead.Ogól-
nakategoriapamięciobejmujebardzowielefenomenówmnemonicznych,
włączniezzapominaniem,takspontanicznym,jakiintencjonalnym”(Hałas
2012a:11).Tarkowskawskazujeponadto,żerefleksjanadpamięciązbiorową
winnabyćumieszczonawkontekścieszerszejsferybadań-socjologiiczasu
(Tarkowska2012:23).Stosunkowonajwięcejuwagiwrefleksjinadkulturą
18Problemyzwiązanezokreśleniemgranicmemorystudies,zarównoproblemowych,jak
iczasowych,pokazujenaprzykładziePolskiartykułKończal,Wawrzyniak2011.
