Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wspomnieniazEuropy(zRosjiorazzemigracjiwBerlinieiParyżu),
sprzedwyjazdudoAmeryki,zatytułowałTamtebrzegi
35
.Wrozwa-
żaniachlosuwygnańcapolitycznegorosyjskinoblistazastosował
kulturowątopikę,którapomiędzybrzegamiteraźniejszejegzystencji
emigrantaantamtymibrzegami”przeszłościwojczyźnieprzerzuca
mostwspomnienia.Namarginesie,psychologowiepokrojuDra-
aismywceluzilustrowaniamechanizmówfunkcjonowaniamemo-
riipowołująsięnaliteraturępiękną.Bardzochętnienawiązujądo
pisarstwaNabokova,ponieważobficiedostarczaonorozmaitych
przykładówzjawiskmemorialnych.Procedurabadawczajestupra-
womocniona.Dziejesiębowiemtak,żereprezentacjedoświadczenia
Jawliteraturzeireprezentacjepamięciowemająwspólneniektóre
cechy.Najważniejszesą,jaksądzę,trzy:narracyjnastrukturaobu
reprezentacji(pamięciowejiliterackiej),ichkreacyjnyaspekt(żadna
niejestwiernąkopiądoświadczenia)orazfakt,żekażdaznichjest
interpretacją,anieprostymodtworzeniemfaktówlubichbiernym
powieleniem.
Wtymmiejscuprzydasięzasygnalizowaćkilkazjawiskteore-
tycznych,jakiełącząsięzdyskursamiautobiograficznymipamię-
ciowym.Użyteczny,zwłaszczagdyporuszasięzagadnieniepamięci
autobiograficznejnagruncieliterackim,jestterminreprezentacja.
WprowadziłgodonaukhistorycznychFrankAnkersmit.Wodniesie-
niudopolszczyznypojęcietodajesięrozumiećnadwasposoby.Raz
jakouobecnienienieobecnejprzeszłości,dwa–wformiewyobra-
żeniaotejżeprzeszłości.Poniekądobateznaczenianiemusząsię
wykluczać,chociażniesąsynonimami.Każdorazowozastosowane,
wzależnościodkontekstu,wjakimzostanąużyte,mogąmodelować
kształtnarracjiwspomnieniowej.
35
V.Nabokov,Tamtebrzegi,przeł.E.Siemaszkiewicz,Warszawa1991.WPolsce
funkcjonujądwiewersjeautobiografiipisarza:rosyjskojęzycznaTamtebrzegioraz
przetłumaczonazjęzykaangielskiegoPamięci,przemów.Autobiografarazjeszcze,przeł.
A.Kołyszko,posłowieL.Engelking,Warszawa2004.Różnicemiędzynimiwynikają
przedewszystkimzodmiennościadresata,dlaktóregopisarzprzeznaczałksiążkę.
PierwszabyłapisanazmyśląodiasporzerosyjskiejwEuropieporewolucjipaź-
dziernikowej,adrugaoczytelnikachzZachodu.
22
