Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OryginalizmwPolsce,czyliczyamerykańskiekoncepcjewykładnikonstytucjimogąnasczegośnauczyć?
13
3.Oryginalizmpierwotnegopowszechnegoznaczenia
Współczesnyoryginalizmwwersjipierwotnegopowszechnegoznaczenia(ang.
originalpublicmeaningoriginalism),promowanejmiędzyinnymiprzezA.Scalię,
C.Thomasa,R.Barnetta,K.WhittingtonaiL.Soluma,ograniczaprzedmiotwy-
kładnidotego,jaktekstkonstytucyjnyrozumiałkompetentnyużytkownikjęzyka
angielskiegowStanachZjednoczonychwczasieuchwaleniaustawyzasadniczej.
Środkamipoznaniapierwotnegopowszechnegoznaczeniasązwyklesłowniki,
czasopismaorazpublikacjeprawniczezepoki.Wedługoryginalistówsędziemunie
wolnowyjśćpozaramywtensposóbokreślone,chociażjaknajbardziejdopuszczalne
jestpodjęcieprzezniegodecyzjikonkretyzującejprzepis,któregoniejasnościlub
nieostrościniedasięusunąć,badającsamopierwotnepowszechneznaczenie.Decyzja
konkretyzującaniemożejednakwychodzićpozateramy.Sprzecznośćmiędzy
decyzjąsędziowskąapierwotnympowszechnymznaczeniemjestniedopuszczalna.
Polskioryginalistamiałbysilnepodstawydokrytykowaniarozszerzającej
wykładniprzepisówKonstytucjiRPdokonywanejprzezTrybunałKonstytucyjny.
WszczególnościkrytykataobróciłabysięprzeciwkotymorzeczeniomTrybunału,
któredefactopróbująkształtowaćznaczenieodpowiednichprzepisówKonstytucji,
przyczymjedynymznaczącymautorytetem,naktórypowołujesięTrybunał,jest
orzecznictwosamegoTrybunału.Dlaoryginalistytozdecydowaniezamało.
Wprawieamerykańskimoryginaliściczęstonatrafiająnapoważnąprzeszkodę
wpostacidoktrynystaredecisis.Wwieluwypadkachwiążącyprecedensdokonał
jużinterpretacjikonstytucjiwykraczającejznaczniepozaramy,któredopuszczają
oryginaliści.Pojawiasięwtakiejsytuacjidylemat,czyważniejszajestdoktryna
precedensuczyoryginalistycznejwykładnikonstytucji.Wprawiepolskim,któ-
renieuznajeprecedensujakoźródłaprawa,argumenttenjestznaczniesłabszy.
ZnormatywnegopunktuwidzenialiniaorzeczniczaTrybunałuKonstytucyjnego
jestjedynietaksilna,jakmocnoopartajestnasamejKonstytucji.Jeślimożnapod-
ważyćwłaściwośćwykładniprzyjętejprzezTrybunał,toztejperspektywyniema
znaczenia,jakdługaliniaorzeczeńwspieratębłędnąwykładnię.
Oryginalizmpierwotnegopowszechnegoznaczeniazastosowanywobec
KonstytucjiRPpozwoliłbywpraktycejedynienaprzeprowadzaniewykładnijęzy-
kowejiwykładnisystemowej.Niedopuszczalnybyłbykażdyinnyrodzajwykładni,
wszczególnościwykładniacelowościowa.Wydajesię,żetrudnobyłobyznaleźć
zwolennikówtakiegopodejściawśródkonstytucjonalistów.
4.DlaczegooryginalizmmamałeszansenaprzyjęciesięwPolsce?
Należyprzytymzaznaczyć,żestosowanykonsekwentnieoryginalizmmożnaporównać
bardziejdosiekieryniżskalpela.Wrealiachamerykańskichpodkreślasię,żeorygina-
lizmpotraktowanynaseriooznaczałbylikwidacjęinstytucjipaństwaopiekuńczegooraz
dużejczęściprawafederalnego.ChociażpolskaKonstytucja,nawetprzymaksymalnie
