Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Poziomyznaczeń.Antropologicznaietnologicznarefleksjanadinterpretacją…
31
właściwypoziominterpretacjilNatympoziomieznaczeniamogąbyćrównież
zróżnicowane,cozależyodznajomościtradycjiwwersji„zewnętrznej”i„we-
wnętrznej”lDotegodochodziumiejętnośćrozpoznawanianajważniejszychsym-
boliidetalinaprowadzającychnaszczególnysensl
Refleksjeorolisztukinaskalnej
Wdużymuproszczeniumożnaprzyjąć,żepodstawąreligijnejwizjiświatajest
przekonanieoistnieniustwórczegobóstwa(lubbóstw)ihierarchiibytówducho-
wychwpowiązaniuzróżnymistrefamikosmicznymiiaspektamisprawczymi
rzeczywistości,któreczłowiekwjakiejśmierzemożepoznaćlToprzekonaniejest
wgruncierzeczyrównoznacznezzałożeniemistnieniaukrytegoładuduchowe-
go,traktowanegodynamicznie(możliwesąjegozaburzeniaifluktuacje),wktó-
rymjesttakżemiejscedlaczłowiekaijegopoczynańlZgodnieztymzałożeniem
wczłowiekusąrównieżskładnikiduchowelStądpoznaniewspółoddziaływań
zinnymisiłamiiistotamiduchowymi,takżewrelacjidozjawiskielementów
otoczenianaturalnegojestczymśzasadniczymdlażyciaspołecznościnasta-
wionejreligijnieiwpływanajejstrategięadaptacyjnąlIstniejąwszakżeróżne
źródłapoznaniairóżnekategoriedoznańpsychicznych,uznawanychzaistotne
whistoriiideireligijnychlMożnazaryzykowaćtwierdzenie,żedlaspołeczności
zbieracko-łowieckichstanyzmienionejświadomości(chodzigłównieostany
transu)stanowiłyistotneźródłowiedzymagiczno-religijnejlWkażdymrazie
byłyonesposobeminnegopostrzeganiarzeczywistości,którymiałdalekoidące
konsekwencjekulturowel
Zpoznaniaocharakterzeekstatyczno-wizyjnymmogływynikaćokreślone
korzyściprzystosowawcze
6
lJednakżeowopoznaniewiązałosięzwysiłkiem,
cierpieniem(takżecierpieniemzadawanyminnym),niebezpieczeństwamiizo-
bowiązaniami,którezkoleiwpływałynaregulacjężyciaspołecznegolWspołe-
czeństwachplemiennychosobomcelowoiobrzędowodoświadczającymstanów
transowychwyznaczanoważnąrolę-cieszyłysięzazwyczajznacznymautoryte-
tem,będącymmieszaninązaufaniaistrachulUdziałtegorodzajuosóbwgrupach
plemiennychmalejewrazzodchodzeniemodgospodarkizbieracko-łowieckiejl
WgrupachbardziejtradycyjnychBuszmenów(nplJu/’hoansi/!Kung)jeszcze
podkoniecXXwiekuosobydoświadczonewosiąganiustanugłębokiegotran-
su,określanegowichjęzykuterminem!kia,stanowiłybliskopołowęgrupylub
6
Dotyczyłotonplbuszmeńskichgrupzbieracko-łowieckichwtrudnychwarunkachKalahari
czypustyniNamib,cowiązałosięzuzyskiwaniemnadzwyczajnychsprawnościmyśliwskich,
zmetodamileczniczymiiszczególnąwiedząootoczeniuiczłowieku(Marshall1976,1999;
Katz1982;MlWierciński2003b)l
