Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŚwiadomośćmetodologicznaprofesorówSzkołyGłównej...
27
swojąprofesorskąrolę,uzasadniającątreśćisenscałejwypowiedzi,wiąemów-
cazprzestrogą:
Młodzieniekalasięwystępkami,maonatylkobłędyzniedoświadczeniawynikające,
którejejnaukęmącąirozrywają;przedtakimitobłędami,chciałemwasPanowie,gdy
siędoszczerejpracyokołoWaszegowykształceniazabieracie,ostrzeczsercatakszcze-
rego,jakiedoniewinnychumysłówzpewnościątrafiiskutecznieprzemówi(P,23).
10
Cytatpowyszyświetnieteobrazujesposób,wjakitraktowanisątusłuchacze
–potencjalniezagroenibłędami,choćwyrozumialezwalnianizzarzutuwy-
stępków.Niechodziłooczywiścieozwyczajneomyłkimłodości.Takiezałoenie
uzasadniałokoniecznośćbudowaniarzetelnychpodstawdlazrozumieniasy-
tuacjistudiowania.Kluczowaokazywałasiękwestiastworzeniasłownikapojęć.
Jedynawzasadziefaktyczniemetodologicznauwagadotyczywłaśnietej
kwestii:
jeelijuwtejchwilimamwampodaćpierwszą,metodologicznąradę,tozalecamwam
przedewszystkim,abyściesięwyrzekliraznazawszeposługiwaniasięwyrazami,któ-
rychcałejtreściumiejętnieniezgłębicieiniepojmiecie.Niemonamiećdlaumysłu
adnegopoytkuzfrazesu,choćbynajfilozoficzniejszego,gdyjegotreściąduchanaszego
niezapełnim(P,2).
Wielemonabysiępotej,jakesłusznej,uwadzespodziewać,aanalizakolej-
nychprelekcjipotwierdzajejznaczenie.Jujednakpierwszadefinicjaniepozo-
stawiawątpliwości,echodziłoprzedewszystkimopropedeutykęspołeczną,anie
ozasadyuprawianianauki.Raczejopowody,dlaktórychnaleysięniązajmo-
wać.Zanajpilniejszeuwaałprofesorwyjaśnienie,czymjestwogóleoświata:
przezoświatęrozumiećnamnaleytenstopieńwiedzy,tenstopieńnaukiiświatła
umysłowego,zapomocąktóregojasnoitrzeźwopatrzymynakadoczasoweludzkości
zamiary–zapomocąktóregomamyzupełnąświadomośćduchaiideiwieku(P,2).
Stawkąoświeceniajesttuświadomośćhistoryczna,pozwalającaczłowiekowiwy-
kształconemu,comonawyczytaćzkolejnychzdań,kierowaćsięwewszystkich
dziedzinachyciazdobyczamiwiedzyinaukiswegoczasu.Azwłaszcza–wła-
ściwiepojąćpotrzebyiwymaganiateraźniejszości.Historycznośćmyśleniajest
wwywodziePlebańskiegowarunkiemzrozumieniaDchwiliobecnej”(P,7),
arangętegozadaniawzmacniaodwołaniedosankcjiboskiegoplanu.ToDświa-
domośćideiwieku”połączonazDgruntownympoznaniemwoliOpatrzności”
uzdalnianietylkodoDprawdziwego,organicznegopostępu”(P,7),lecztakedo
uznania,ewrozwojuipostępieniepowinnochodzićoDchwilowyefekt”(P,7).
StudenciprofesoraPlebańskiegomogliusłyszeć,e:
10
Wcytatachzostawiłampodkreśleniaautorów(kursywa),własnezaznaczamzaśprzezpo-
grubienie.
