Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŚwiadomośćmetodologicznaprofesorówSzkołyGłównej...
25
Wduejmierzewłaśniepodichwpływemmłodzienakursachprzygotowawczychrze-
telniezajęłasiępracąitradycjętęprzekazałaSzkoleGłównej,cospowodowało,ewstycz-
niu1863r.,kiedywybuchłopowstanie,przewaającaczęśćstudentówpostanowiłanie
przerywaćrozpoczętejprzedparomamiesiącaminauki.
6
Choćsprawaudziałustudentówwpowstaniubyłaznaczniebardziejskompli-
kowana,wpływ,nietylkonaukowy,Plebańskiegonastudentówniewątpliwie
naleałdowyjątkowosilnych.
Poradołączyćdotegoperspektywęprofesora,którypozawykłademzhisto-
riipowszechnejzgeografiąjuodczasukursówprzygotowawczychprowadził
7
przedewszystkimwykładzmetodologiiiencyklopediinaukakademickich.Od
lekturyprelekcjiwstępnejtegowykładutrzebazaczynać,jeślichcesięmiećwy-
obraenieofaktycznejskalitrudności,zjakąmielidoczynieniawykładowcy
podejmującywysiłekzajmowaniasięnaukąwSzkoleGłównej.Upodrzędnienie
kwestiimetodologiinaukiwprelekcjiwstępnejkursu,któregobyłaonagłów-
nymtematemiprzedmiotem,wobecinnych,pilniejszychzagadnień,jestbar-
dzodobrą,wręczsymboliczną,ilustracjątego,naczympolegałanajwaniejsza
trudność,zjakątrzebabyłosobieporadzić,chcąccokolwiekzdziałaćwSzko-
leGłównej.Wobectegotekstupowinnosię,moimzdaniem,sytuowaćinne
analogicznewypowiedzi,ebydobrzeoszacowaćto,jakimosiągnięciemnauki
polskiejnapoczątkulatsześćdziesiątychbyłowogólewskazywanienajejwar-
tość,szanseiniedomagania.Dopierowtejperspektywiewidać,emierzenie
sięzwyzwaniamibadawczymi,zmaganiesięzmoliwościamiwłasnegodyskur-
su,ustalaniesłownikapojęćnaukowychoznaczało,ezasadniczetrudnościbyły
ju(przynajmniejczęściowo)przezwycięone.
JestwtekściePlebańskiegopęknięciemiędzytym,oczympowinnosię
mówić,atym,oczymmówićtrzeba.Przenoszęjeponiekąddomojegoartyku-
łu,zaczynającodjegoprelekcji,adopieropóźniejprzechodzącdozasadniczych
interesującychmniekwestii.Chcęwtensposóbuwyraźnić,eambiwalencja,
niespójność,sytuacyjneograniczenieokreślająmodalnościwszystkichówczes-
nychwypowiedziakademickich;enietylkodosukcesów,lecztake–wręcz
przedewszystkim–dodylematów,braków,niedoskonałościtrzebabyłosięznie-
zwykłąsiłąprzebić.Poto,bykolejnemupokoleniudaćsiłęipodstawydoprob-
lematyzowaniairozwiązywaniaposwojemutychdylematów;doniwelowania
brakówiniedoskonałości.Paradokstejsytuacjipolegałbyćmoenatym,e
6
K.Poznański,ReformaszkolnawKrólestwiePolskimw1862roku,Wrocław1968,s.163.
7
OtymetapieaktywnościPlebańskiegozob.K.Augustynek,JózefaKazimierzaPlebańskie-
gowykładynakursachprzygotowawczychSzkołyGłównejwWarszawieiichznaczeniedydak-
tyczno-wychowawcze,DRocznikNaukowo-DydaktycznyWyszejSzkołyPedagogicznej.Prace
Historyczne”1977,t.8,s.171–181.
