Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Rozdział1
Ekonomiaskaliwprodukcjiwystępujewówczas,gdyjedenproducent
wytwarzadanąprodukcjęprzyniższychkosztachcałkowitychniżmożeto
uczynićkonkurent.Wynikatozwysokiegoudziałukosztówstałych,coma
miejscewprzedsiębiorstwachwodociągowo-kanalizacyjnychorazciepłowni-
czych.Jednakwmiarępostęputechnologicznegosiłategoargumentuulega
redukcji.Efektywniejszejestdziśinwestowaniewjednostkiomniejszejmocy
iniższychnakładachkapitałowych,charakteryzującychsięwyższądyspozy-
cyjnościąielastycznością.Wwodociągachwielkichaglomeracjikorzystanie
zwodypowierzchniowejwpływanaograniczeniemożliwościdekoncentracji
zdolnościprodukcyjnej(Grzymałaiin.,2008,s.5–6).
Ekonomiazasięguwynikazezjawiskaoddaleniamiejscawytwarzania
usługodmiejscaichkonsumowania.Ekonomiazasięgudotyczytechnolo-
gii,wktórejprzezurządzeniacentralneisiecioweokreślonedobrozostaje
dostarczonedooddalonychmiejsc.Występujetuzjawiskowyrównywania
(czyteżbilansowania)czasowychobciążeń,albonierównomiernościwpopy-
cieodbiorców,cojestjednocześnieźródłemobniżkikosztów.Wmiarę
powiększaniaprzestrzennegozasięgutakieprzedsiębiorstwouzyskujecoraz
bardziejzdywersyfikowanąstrukturęodbiorców,copowodujelepszewyko-
rzystanieinfrastruktury.Nauzyskaniekorzyścizekonomiizasięgumają
wpływuwarunkowaniazwiązanezkoncentracjązabudowy.Naprzykład
naterenachniskiejzabudowyspadaskalazapotrzebowaniawporównaniu
zzabudowąwielokondygnacyjną.Zjawiskotodotyczywnajwiększymstopniu
wodociągów,kanalizacjiiciepłownictwa(por.:Grzymała,2010a,s.40).
Atrybutemmonopolunaturalnegojestrównieżekonomiaskaliwtranspor-
cie.Odnosisięonadourządzeńsieciowychspełniającychfunkcjetransportu
orazrozdziałuusług.Przydwóchprzedsiębiorstwachzaopatrującychwwodę
danyterenkosztybudowyiutrzymaniasiecipraktyczniepodwajająsię.
Natomiastniemaracjonalnychargumentów,abyztytułukonkurencjikażde
znichobniżyłojeponiżejponiesionychnakładówinwestycyjnych.Ponadto
podziałlokalnegosegmenturynkumiędzydwaprzedsiębiorstwaautomatycz-
nieobniżastopieńwykorzystania(utylizacji)sieci.Atrybutekonomiiskali
wtransporciewprzypadkuwodociągówdowodzispełnieniaatrybutuzali-
czeniarozdziałuwodydomonopolunaturalnego(Jeżowski,1999,s.223).
Zaatrybutmonopolunaturalnegouważaćtakżenależyekonomięsekwen-
cji,któraoznaczałączeniewszystkichfazwytwarzaniaidostawyusługkomu-
nalnychwjedenłańcuchwartości.
Możeonobejmowaćprodukcjęusług,ichprzesyłanieirozdział,jakrów-
nieżobsługęodbiorców.Przyczynąobniżkikosztówwprzedsiębiorstwie
komunalnymzintegrowanymmogąbyć:konsolidacjafinansowa,uproszcze-
nieorganizacji,redukcjaryzykaekonomicznegoorazbezpieczeństwohigie-
