Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przesłankiregulacjicenusługtaryfowych
23
Wtradycyjnymujęciuuważasię,żeprzedsiębiorstwakomunalnefunk-
cjonująnarynkumonopolunaturalnego.Nieistniejąbowiemracjonalne
przesłankidofunkcjonowaniakolejnegoproducentausługkomunalnych,
gdyżzwykleniewystąpiątupozytywneefektykonkurencyjności,naprzy-
kładwpostaciobniżkikosztówświadczeniadanejusługiczypoprawy
jakościusługilubproduktu.Dotyczytowszczególnościprzedsiębiorstw
infrastrukturykomunalnej,którapowodujewystąpienieuodbiorcówtzw.
korzyścizewnętrznych.Polegająonenaoszczędnościkosztówwporówna-
niuzsytuacją,kiedyanalogicznepotrzebymusiałybybyćzaspokojonewe
własnymzakresie(Dziembowski,1983,s.30).Działalnościtemającharakter
sieciowy,costanowiospecyficesposobuświadczeniausług,aźródłamono-
polunaturalnegotkwiąprzedewszystkimwuwarunkowaniachtechniczno-
-eksploatacyjnych.Zkoleitakiedziałalnościjakgospodarkaodpadamiczy
mieszkaniowacharakteryzująsięobecniewiększąkonkurencyjnościąiwich
przypadkumożnamówić,naprzykład,orynkuoligopoluwodniesieniudo
gospodarkiodpadami.Gospodarkamieszkaniowastanowiwpraktycenajbar-
dziejkonkurencyjnysegmentrynkukomunalnego(Grzymała,2010a,s.38).
Wgospodarcekomunalnejwystępujedużezróżnicowanieprzedsiębiorstw,
przedewszystkimpodwzględemrodzajuusług,przestrzennegozasięguoraz
formorganizacyjno-prawnych.Wbranżachinfrastrukturysieciowej,gdzie
substytucjaproduktujestbardzoograniczona,konkurencjajestniemożliwa
zuwaginabarieryprzestrzenne.Kontrolanadrynkiemsprowadzasiędo
prawawłasnościinfrastruktury.Abyzweryfikować,czydanysegmentrynku
komunalnegotomonopolnaturalny,należyocenićjego(rynku)atrybutyoraz
ichsiłę.Komunalnerynkikonkurencyjnemogąulegaćzmianomwposzuki-
waniukorzyściskalipoprzezkonsolidację.Konsolidacjawskalilokalnejmoże
oznaczaćtworzeniemonopolusztucznegowskaliregionalnejlubutworzenie
wregionieoligopolu.Zjawiskotakiezauważalnejestwgospodarceodpa-
dami,gdzielokalneprzedsiębiorstwakonsolidująsięistanowiąkonkurencję
dlawiększychkoncernówdziałającychwdanymregionie(Jeżowski,1994).
Atrybutymonopolunaturalnegodzieląsięnazwiązaneiniezwiązane
zekonomiąskali.Atrybutyzwiązanezekonomiąskalimająbardziejzasad-
niczeznaczenieprzyoceniecharakteruisiłymonopolu.Wszczególnościsą
to:ekonomiaskaliwprodukcji,zasięgu,wtransporcieiekonomiasekwen-
cji.Dwaatrybutyniezwiązanezekonomiąskalidotycząekonomiilokalizacji
iracjonalizacji.Wnajwiększymstopniuwarunkimonopolunaturalnegospeł-
niająprzedsiębiorstwawodociągówikanalizacji,przedsiębiorstwaciepłow-
nicze,atakżeczęśćprzedsiębiorstwkomunikacjimiejskiej(metro,tramwaj,
trolejbus),ponieważmająatrybutyobuwymienionychgrup(Grzymałaiin.,
2008,s.5–6).
